Bệnh do RSV - mối nguy hô hấp âm thầm đe dọa trẻ nhỏ và người lớn tuổi

Một buổi chiều đầu mùa lạnh, bé N. (4 tháng tuổi, TP. Hồ Chí Minh) được đưa đến cấp cứu trong tình trạng thở nhanh, khò khè và bú kém. Chỉ một ngày trước đó, bé chỉ ho nhẹ và quấy khóc, gia đình nghĩ trẻ bị cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh (BV ĐHYD) xác định bé nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV) và phải thở oxy nhiều ngày mới cải thiện. Trường hợp này phản ánh sự nguy hiểm của RSV, khi bệnh có thể trở nặng rất nhanh chỉ trong 24 -...

Theo PGS TS BS. Nguyễn Như Vinh - Trưởng khoa Thăm dò chức năng hô hấp BV ĐHYD, RSV là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tiểu phế quản và viêm phổi ở trẻ dưới 1 tuổi. Ở lứa tuổi này, đường thở nhỏ, hệ miễn dịch còn non nớt và khả năng tống đờm kém khiến virus dễ gây phù nề, tắc nghẽn và nhanh chóng dẫn đến suy hô hấp.

Chương trình tư vấn bệnh do RSV Chương trình tư vấn bệnh do RSV

Không chỉ gây nguy hiểm cho trẻ nhỏ, RSV còn đe dọa người lớn tuổi, đặc biệt là những người có bệnh nền như tăng huyết áp, tim mạch, bệnh phổi mạn tính, đái tháo đường hay suy thận. Virus có thể kích hoạt các bệnh nền bùng phát và làm tăng nguy cơ viêm phổi nặng phải nhập viện. Những năm gần đây, gánh nặng bệnh RSV gia tăng do ô nhiễm không khí, biến đổi khí hậu và mật độ dân cư cao - các yếu tố khiến virus lan truyền nhanh và mạnh hơn.

TS BS. Nguyễn Huy Luân chia sẻ TS BS. Nguyễn Huy Luân chia sẻ

Từ góc độ tiêm chủng và miễn dịch học, TS BS. Nguyễn Huy Luân - Trưởng Đơn vị Tiêm chủng BV ĐHYD cho biết gần như tất cả trẻ dưới 2 tuổi đều từng nhiễm RSV, nhưng nhóm nhũ nhi vẫn là đối tượng dễ diễn tiến nặng nhất. Ở người lớn, đặc biệt là nhóm trên 60 tuổi với hệ miễn dịch suy giảm, RSV cũng là tác nhân hàng đầu gây viêm phổi và biến chứng nặng. Vì vậy, phòng ngừa chủ động được xem là biện pháp quan trọng nhất hiện nay. Đối với phụ nữ mang thai trong tam cá nguyệt thứ ba, tiêm ngừa RSV giúp truyền kháng thể qua nhau thai để bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời - giai đoạn trẻ có nguy cơ cao nhất, với hiệu quả bảo vệ ghi nhận từ 70 – 82% và giảm rõ rệt nguy cơ nhập viện vì viêm phổi. Đối với người từ 60 tuổi trở lên, vắc xin RSV đã được cấp phép tại Việt Nam với hiệu quả bảo vệ viêm phổi do RSV lên đến 89%, giúp giảm biến chứng nặng và tử vong. Bên cạnh tiêm chủng, bác sĩ Luân khuyến nghị duy trì môi trường sống thông thoáng, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, vệ sinh máy lạnh định kỳ và tuyệt đối không để trẻ và người cao tuổi tiếp xúc với khói thuốc - yếu tố làm suy giảm miễn dịch đường thở.

PGS TS BS. Nguyễn Như Vinh chia sẻ PGS TS BS. Nguyễn Như Vinh chia sẻ

Từ trường hợp điển hình của bé N. và những phân tích chuyên môn, có thể thấy RSV không chỉ là bệnh lý hô hấp thường gặp mà đôi khi là tín hiệu cảnh báo diễn tiến nặng khó lường, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Nhằm cung cấp thông tin chính xác và giúp người dân chủ động nhận biết cũng như phòng ngừa bệnh lý RSV, BV ĐHYD thực hiện chương trình tư vấn trực tuyến “Gánh nặng bệnh do RSV và hiệu quả của vắc xin trong dự phòng bệnh”. Xem chương trình tại: https://bit.ly/VacxinRSV