2024 có quay trở lại như 2013
Mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết đang hoàn tất công tác chuẩn bị đấu thầu vàng miếng SJC trở lại sau 11 năm. Câu hỏi nhận được được nhiều sự quan tâm lúc này là chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới sẽ được kéo giảm xuống mức bao nhiêu nếu thị trường được tăng thêm nguồn cung.
Giá vàng giao ngay trên thị trường thế giới tính tới 4h sáng ngày 16/4 (giờ Việt Nam) đứng ở mức 2.380 USD/ounce (tương đương khoảng hơn 73 triệu đồng/lượng).
Mức chênh hiện tại là gần 12 triệu đồng/lượng. Đỉnh điểm mức chênh lên tới 18-20 triệu đồng/lượng hồi cuối năm 2023 và đầu năm 2024.
Ông Lưu Chí Kháng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công ty Chứng khoán Kiến Thiết CSI, cho biết, việc NHNN đấu thầu vàng miếng là cung ứng vàng ra thị trường. Điều này cũng đồng nghĩa với việc hút đồng VND về.
Việc bán vàng hút tiền VND về cũng được xem là một biện pháp thắt chặt tiền tệ, giúp thanh khoản bớt dư thừa, qua đó giúp tỷ giá USD/VND bớt căng. Giá vàng trong nước sẽ thu hẹp khoảng cách so với giá vàng thế giới.
Như vậy, việc cung ứng vàng ra thị trường kỳ vọng sẽ đạt được 2 mục tiêu, vừa giảm chênh lệch giá vàng miếng SJC vừa hạ nhiệt tỷ giá.
Hôm 12/4, đại diện NHNN cho biết, ngay trong tháng 4 sẽ tăng cung để xử lý tình trạng chênh lệch giá vàng và thanh kiểm tra hoạt động kinh doanh vàng của các doanh nghiệp vàng và ngân hàng.
Như vậy, gần như chắc chắn, lượng cung sẽ được cải thiện.
Nhưng câu hỏi được đặt ra là, nếu can thiệp vào thị trường vàng trong nước thì NHNN sẽ dùng nguồn lực nào?
Trước đó, vào năm 2013, công cụ đấu thầu vàng cũng đã được NHNN sử dụng nhằm hạ nhiệt giá vàng. Cụ thể, trong năm 2013, nhà điều hành đã tổ chức 76 phiên đấu thầu bán vàng miếng với tổng khối lượng trúng thầu là 1.819.900 lượng (gần 70 tấn vàng) trên tổng số 1.932.000 lượng chào thầu.
Theo ghi nhận của Viện chiến lược Ngân hàng (NHNN), năm 2012 thị trường ghi nhận hai cơn sốt tăng giá vào thời điểm tháng 8 đến tháng 11 do các ngân hàng đóng trạng thái vàng của các ngân hàng thương mại – một hoạt động gây rủi ro, mất an toàn của hệ thống ngân hàng.
Đầu tháng 8/2012, dòng tiền ồ ạt đổ vào thị trường đã đẩy giá mặt hàng này tăng nhanh từng ngày, trái ngược với tình cảnh ảm đạm như các kênh đầu tư khác cùng thời điểm đó. Giá tăng mạnh vượt qua mốc 43 triệu đồng/lượng chỉ trong một thời gian ngắn rồi đứng ở mức cao, dù diễn biến giá vàng trên thị trường thế giới đã bớt “nóng”.
Từ cuối tháng 10 kéo sang tháng 11, thị trường vàng trong nước thêm một lần nữa lại “dậy sóng”. Cơn sốt vàng lần này chủ yếu là do các ngân hàng thương mại đẩy mạnh mua để thực hiện quy định của Nghị định 24 (2012). Dù có những cơn sốt giá, nhưng giá vàng năm 2012 vẫn không chạm đỉnh kỷ lục của năm 2011 (49 triệu đồng/lượng).
Giá vàng xác lập đỉnh trong năm 2012 đạt mức xấp xỉ 48,5 triệu đồng/lượng (vào trung tuần tháng 10, đầu tháng 11).
Đến năm 2013, giá vàng giảm dần, không còn các đợt sốt như những năm trước. Giá vàng SJC phiên đầu năm được niêm yết ở giá 46,34 - 46,74 triệu đồng/lượng (mua – bán), đến phiên cuối năm 2013 giảm về còn 34,7 - 34,78 triệu đồng/lượng. Như vậy, sau một năm, giá vàng SJC giảm 11,64 triệu đồng/lượng chiều mua vào, và bán ra giảm 11,96 triệu đồng/lượng.
"Có thể nói, việc tổ chức đấu thầu vàng miếng của NHNN, đã tác động đến thị trường vàng. Xu thế rõ nét của năm 2013 là giá vàng giảm khá nhanh và không có các cú sốc, mặc dù mức giảm còn thấp hơn giá vàng thế giới", Viện chiến lược ngân hàng nhận định.
Để thực hiện chính sách này, năm 2013, NHNN đã phải chi một khối lượng lớn ngoại tệ để nhập gần 70 tấn vàng để chuyển thành vàng miếng bán đấu thầu. Khi đó, giá vàng SJC vẫn đắt hơn vàng thế giới khoảng 4,2 triệu đồng/lượng.
Vì vậy giống như những năm trước, việc NHNN đấu thầu vàng miếng trở lại được kỳ vọng sẽ dần kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.
Ông Huỳnh Trung Khánh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam - cho biết, chỉ có một giải pháp có thể tăng cung ngay cho thị trường vàng lúc này là đấu thầu vàng.
"NHNN có một lượng vàng khá lớn trong kho dự trữ có thể can thiệp ngay thị trường. Tháng 12/2023, NHNN đã rà soát lại toàn bộ quy trình đấu thầu, do vậy đến nay có thể nói sau chỉ đạo của Thủ tướng thì NHNN đã trong tư thế sẵn sàng để có thể đấu thầu", ông Khánh nói.
Theo ông Khánh, khi NHNN đấu thầu thì giá vàng miếng SJC sẽ giảm mạnh. Chỉ cần tung ra thị trường mỗi phiên 5.000 - 10.000 lượng vàng cũng đủ hạ nhiệt thị trường. Đây là giải pháp nhanh nhất do nhập khẩu vàng nguyên liệu phải mất khoảng một tháng mới có thể thực hiện được.
NHNN đấu thầu vàng, giá vàng SJC có về mốc 70 triệu đồng?
Nguồn cung ra thị trường
Câu hỏi được đặt ra lúc này là chênh lệch giá vàng có thể sẽ xuống mức bao nhiêu nếu NHNN đấu thầu vàng miếng, tăng cung ra thị trường?
Rất khó có thể trả lời chính xác khi không biết NHNN sẽ cung ứng ra thị trường bao nhiêu vàng từ nguồn dự trữ cũng như vàng có thể nhập về thêm.
Số lượng vàng trong dự trữ ngoại hối không được NHNN công bố. Tuy nhiên, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (NFSC) trích dẫn số liệu từ CEIC (một tổ chức cung cấp dữ liệu kinh tế) cho thấy, tính tới tháng 5/2020, vàng dự trữ ở mức khoảng gần 9,2 tấn, tương đương khoảng 0,68% tổng dự trữ ngoại hối.
Còn trên trang CEIC, Việt Nam có vàng dự trữ gần 650 triệu USD tính tới tháng 10/2023. Nếu tính mức giá khoảng 1.970 USD/ounce hồi tháng 10/2023 thì Việt Nam có tổng lượng vàng khoảng 10,3 tấn.
Trên thực tế, hầu hết ngân hàng trung ương phải duy trì một lượng vàng nhất định. Do vậy, khả năng tỷ lệ vàng có thể chỉ rút về mức 0,5% dự trữ ngoại hối, tương đương bán ra khoảng 2-2,4 tấn - một con số không đáng kể so với nhu cầu nắm giữ của dân chúng khi trong nước lên cơn sốt vàng.
Bên cạnh đó, NHNN có thể để doanh nghiệp trực tiếp nhập khẩu vàng. Tuy nhiên, điều này có thể tác động đến thị trường ngoại hối trong nước, tăng tỷ giá, khi doanh nghiệp phải mua gom USD để nhập vàng.
Liên quan đến sự kiện này, ông Lưu Chí Kháng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công ty Chứng khoán Kiến Thiết CSI cho rằng, NHNN đấu thầu vàng miếng là cung ứng vàng miếng ra thị trường với kỳ vọng sẽ đạt được 2 mục tiêu là vừa giảm chênh lệch giá vàng miếng SJC, vừa hạ nhiệt tỷ giá USD/VND.
Theo ông Kháng, việc bán vàng hút tiền VND về cũng được xem là một biện pháp thắt chặt tiền tệ, giúp thanh khoản bớt dư thừa, qua đó giúp tỷ giá USD/VND bớt căng.
Giá vàng trong nước sẽ thu hẹp khoảng cách so với giá vàng thế giới.
Vậy với giải pháp này liệu giá vàng có xuống mốc 70 triệu đồng/lượng?
Quỳnh Chi (t/h)
