Sáng 4/9/2025, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (phường Xuân Hoà, TP. Hồ Chí Minh) tổ chức buổi họp mặt “Hành trình 50 năm: Vì yêu thương là hòa bình” nhân kỷ niệm 50 năm ngày thành lập (4/9/1975 - 4.9.2025).
Với 50 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh đã trở thành điểm đến văn hóa - lịch sử quan trọng của Việt Nam, đồng thời là địa chỉ quen thuộc đối với du khách quốc tế.
Từ chỗ chỉ trưng bày hơn 2.000 hiện vật ban đầu, đến nay, Bảo tàng đã lưu giữ và giới thiệu hơn 40.000 tài liệu, hiện vật và phim ảnh, phản ánh sinh động hậu quả chiến tranh cũng như khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam.
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh nhận cờ truyền thống của UBND TP Hồ Chí Minh.
Nhìn lại chặng đường nửa thế kỷ, khởi đầu từ chủ trương của Đảng bộ Thành phố, “Nhà trưng bày tội ác Mỹ - Ngụy ” được thành lập vào ngày 04/9/1975. Trải qua các giai đoạn phát triển, đơn vị lần lượt đổi tên thành “Nhà trưng bày tội ác chiến tranh xâm lược ” (1990) và chính thức mang tên Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh từ ngày 04/7/1995. Mỗi lần đổi tên đều là một bước trưởng thành, hoàn thiện về chức năng và sứ mệnh của Bảo tàng.
Phát biểu tại buổi họp mặt, Ths. Lâm Ngô Hoàng Anh - Phó Giám đốc phụ trách quản lý, điều hành Bảo tàng cho biết, năm 2025 là một giao điểm lịch sử trọng đại, đánh dấu nửa thế kỷ non sông thống nhất và nửa thế kỷ hình thành, phát triển của Bảo tàng. Sự tương đồng này không phải là ngẫu nhiên, mà là minh chứng cho thấy hành trình 50 năm của Bảo tàng chính là sự phản ánh chân thực hành trình vĩ đại của dân tộc: vươn lên từ sau chiến tranh để hội nhập và phát triển mạnh mẽ.
Trên hành trình đó, Bảo tàng đã thực hiện một sứ mệnh lịch sử: chuyển hóa di sản ký ức đau thương của chiến tranh thành một không gian đối thoại cho khát vọng hòa bình, nơi di sản được thăng hoa thành sức mạnh mềm văn hóa, bồi đắp cho thế hệ tương lai những hiểu biết sâu sắc về giá trị của hòa bình.
Ths. Lâm Ngô Hoàng Anh - Phó Giám đốc phụ trách quản lý, điều hành Bảo tàng phát biểu tại buổi gặp mặt.
Song song với sự trưởng thành về sứ mệnh, cơ sở vật chất của Bảo tàng cũng được đầu tư xây dựng mới toàn bộ, khánh thành vào năm 2010, tạo nên một không gian trưng bày mới, xứng tầm. Chúng ta đặc biệt trân trọng nỗ lực phi thường của các thế hệ cán bộ đã duy trì hoạt động phục vụ công chúng không một ngày gián đoạn trong suốt thời gian thi công.
Trải qua nửa thế kỷ, Bảo tàng đã khẳng định vị thế của một thiết chế văn hóa hàng đầu quốc gia. Sức sống của Bảo tàng được minh chứng qua những con số ấn tượng: vinh dự đón tiếp hàng chục triệu lượt khách, vượt xa mốc 25 triệu lượt vào năm 2025. Ngay cả sau đại dịch, Bảo tàng đã phục hồi mạnh mẽ, có ngày đón hơn 10.000 lượt khách, phần lớn là du khách quốc tế, khẳng định sức hấp dẫn vượt qua mọi rào cản ngôn ngữ và văn hóa.
Nền tảng cho sức hấp dẫn đó là di sản ký ức vô giá với hơn 20.000 tài liệu, hiện vật, phim ảnh, trong đó có nhiều hiện vật quý do các cựu chiến binh, nhà báo và bạn bè quốc tế trao tặng. Giá trị này đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Gần đây nhất, với giải thưởng “Travellers' Choice Best of the Best 2024” từ TripAdvisor, Bảo tàng đã lọt vào top 1% điểm đến tốt nhất toàn cầu và là đại diện duy nhất của Việt Nam trong danh sách này.
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh vinh danh Ban Giám đốc qua các thời kỳ.
Bên cạnh đó, Bảo tàng luôn kiên định với sứ mệnh giáo dục cộng đồng qua hàng trăm cuộc triển lãm lưu động đến vùng sâu, vùng xa, và cả ở nước ngoài như Nhật Bản, Đan Mạch, Hoa Kỳ. Đặc biệt, Bảo tàng là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao có khả năng tự chủ toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên từ năm 2014 đến nay, một minh chứng cho sự năng động và hiệu quả quản trị.
Từ những chứng tích của quá khứ, Bảo tàng cam kết tiếp tục sứ mệnh thiêng liêng, giữ trọn ngọn lửa ký ức và nguyện là một sứ giả không mệt mỏi trên hành trình lan tỏa thông điệp hòa bình. Chúng tôi tin rằng, bằng việc nhìn lại lịch sử, chúng ta sẽ cùng nhau xây dựng một tương lai hòa bình, hữu nghị và phát triển bền vững cho Việt Nam và thế giới, Ths. Lâm Ngô Hoàng Anh thông tin.
Trong suốt 50 năm, Bảo tàng đã trở thành một địa chỉ văn hóa, du lịch lý tưởng, nơi giáo dục truyền thống lịch sử, ý thức gìn giữ hòa bình và phát triển tình đoàn kết, hữu nghị. Đặc biệt, những năm gần đây, Bảo tàng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, trở thành đơn vị sự nghiệp của Sở Văn hóa và Thể thao tự chủ hoàn toàn kinh phí hoạt động từ năm 2014. Với sự nỗ lực không ngừng, Bảo tàng đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, được quốc tế công nhận qua các giải thưởng uy tín như Top 25 bảo tàng hấp dẫn nhất Châu Á và Top 10 bảo tàng đẹp nhất thế giới. Năm 2023, Bảo tàng vinh dự được xếp loại Bảo tàng Hạng I trong Hệ thống Bảo tàng Quốc gia Việt Nam.
Ông Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL) phát biểu tại buổi lễ.
Tham dự lễ kỷ niệm, ông Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL) đánh giá cao cũng như bày tỏ niềm tự hào về những thành tựu, sự trưởng thành và những bước chuyển mình mang tầm vóc chiến lược của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh trong 50 năm qua.
"Bước sang giai đoạn mới, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh không chỉ là điểm đến du lịch hàng đầu mà còn là "địa chỉ đỏ" giáo dục lịch sử, lòng yêu nước và khát vọng hòa bình cho thế hệ trẻ. Tôi mong Sở VH&TT TP.HCM tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện để Bảo tàng phát huy vai trò, trở thành trung tâm văn hóa, giáo dục hòa bình mang tầm vóc quốc tế, góp phần xây dựng TP.HCM hiện đại, nghĩa tình" - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL) kỳ vọng.
Nhân dịp này, Bảo tàng cũng chính thức khai mạc trưng bày chuyên đề "Ẩm thực Nam bộ thời kháng chiến". Nhiều hình ảnh, hiện vật trưng bày đã thể hiện sự sinh tồn, thích nghi và chiến đấu của quân dân ta mà đồng hành là những bữa ăn bình dị, mộc mạc nhưng đã tiếp thêm sức mạnh về thể chất và tinh thần để họ vượt qua những năm tháng khó khăn.
Tại không gian trưng bày, khách tham quan có thể chiêm ngưỡng các vật dụng thời bình và thời chiến, sờ và ngửi gia vị cùng các loại mắm đặc trưng Nam Bộ,...
Tại không gian trưng bày, khách tham quan có thể chiêm ngưỡng các vật dụng thời bình và thời chiến, sờ và ngửi gia vị cùng các loại mắm đặc trưng Nam Bộ; khám phá bản đồ ẩm thực các vùng miền, tham gia trò chơi mô phỏng bếp Hoàng Cầm; quét mã QR để tìm hiểu công thức các món ăn dân dã như cơm nắm, bánh ít, mắm chưng…
Trưng bày sẽ kéo dài đến hết tháng 12/2025. Đây không chỉ là một không gian gợi nhớ ký ức mà còn góp phần truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tinh thần yêu nước và tình yêu hòa bình dành cho thế hệ hôm nay và mai sau.
Nguyễn Hạnh
