Trong bối cảnh xung đột vẫn tiếp diễn, Liên minh châu Âu (EU) và Ukraine đã đạt được một cột mốc quan trọng: Nhất trí về một kế hoạch 10 điểm nhằm đẩy nhanh tiến trình gia nhập EU của Kiev.
Bất chấp việc các cuộc đàm phán chính thức bị Thủ tướng Hungary Viktor Orbán phủ quyết, kế hoạch này mở ra con đường kỹ thuật để Ukraine tiếp tục cải cách, coi việc gia nhập EU là "yếu tố then chốt" trong các đảm bảo an ninh tương lai.
"Chúng tôi coi việc Ukraine gia nhập EU là cánh tay chính trị của sự đảm bảo an ninh châu Âu dành cho Ukraine", Ủy viên EU phụ trách Mở rộng, Marta Kos, cho biết khi phát biểu tại một cuộc họp không chính thức ở Lviv, Ukraine ngày 11/12, đồng thời nói thêm rằng việc gia nhập sẽ "là yếu tố then chốt để bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng có thể bền vững".
Điều này phù hợp với các đề xuất hòa bình được sửa đổi của Kiev, bao gồm kế hoạch 20 điểm mà Tổng thống Volodymyr Zelensky vừa chuyển cho phía Mỹ, trong đó nhắm đến việc Ukraine gia nhập EU vào năm 2027.
Kế hoạch 10 điểm – được nêu trong một tuyên bố chung giữa bà Kos và Phó Thủ tướng Ukraine phụ trách Hội nhập châu Âu và Euro-Atlantic Taras Kachka đưa ra – sẽ cho phép cơ quan điều hành EU bỏ qua quyền phủ quyết của Hungary đối với việc chính thức mở các cuộc đàm phán gia nhập.
Kế hoạch 10 điểm mở ra con đường kỹ thuật để Ukraine tiến gần hơn đến vạch đích trên lộ trình gia nhập EU. Ảnh: bne IntelliNews
"Hiện tại chúng tôi đang đẩy nhanh tiến độ tất cả các công việc kỹ thuật và điều đó có nghĩa là ngay cả khi về mặt chính thức vẫn bị chặn… Ukraine vẫn có thể tiến lên", bà Marie Bjerre, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề EU của Đan Mạch, nói với các phóng viên. "Không thể có một cuộc phong tỏa vĩnh viễn, nó phải được dỡ bỏ".
Một quan chức EU khác cho biết, mục tiêu là "không lãng phí thời gian" và "đưa Ukraine tiến gần hơn đến vạch đích", chuẩn bị cho một thỏa thuận chính trị trong tương lai. Kế hoạch này được coi là cách để vượt qua rào cản, cho phép Ukraine tiến hành các cải cách được EU hỗ trợ mà không cần sự chấp thuận chính thức từ tất cả các bên.
Theo đó, Ukraine sẽ tập trung vào việc củng cố pháp quyền, chống tham nhũng và tăng cường hệ thống tư pháp trong năm tới – những lĩnh vực then chốt để Ukraine đáp ứng tiêu chuẩn EU. Dù chi tiết đầy đủ của 10 điểm chưa được công khai toàn bộ, các cam kết chính đã được nêu rõ.
Cụ thể, Ukraine cam kết ưu tiên "tăng cường sự độc lập" của các cơ quan chống tham nhũng như NABU (Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine) và SAPO (Văn phòng Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng), đồng thời "bảo vệ thẩm quyền của họ khỏi sự can thiệp và ảnh hưởng không chính đáng".
Kiev cũng sẽ mở rộng thẩm quyền của NABU và SAPO để bao quát tất cả các vị trí rủi ro cao, dựa trên đánh giá độc lập.
Ukraine sẽ thông qua chiến lược chống tham nhũng quốc gia và chương trình chống tham nhũng nhà nước vào quý II năm sau. Ủy ban châu Âu gần đây đã cảnh báo Ukraine về sự thụt lùi trong nỗ lực chống tham nhũng.
EU đang theo dõi chặt chẽ các vụ việc như cuộc điều tra về các cáo buộc liên quan đến cơ quan năng lượng hạt nhân Energoatom của Ukraine, dẫn đến việc ông Andriy Yermak – cựu chánh văn phòng của ông Zelensky – từ chức.
Các điểm còn lại tập trung vào việc "tiên phong" các công việc kỹ thuật, bao gồm hỗ trợ EU cho các cải cách tư pháp và pháp quyền, giúp Ukraine tiến lên trên lộ trình châu Âu mà không bị ràng buộc bởi các cuộc đàm phán chính thức.
Theo bà Kachka, kế hoạch này không bị ảnh hưởng bởi sự cản trở từ Hungary, và "mọi thứ phụ thuộc 100% vào cải cách của Ukraine". Bà tự tin rằng, với các cuộc đàm phán kỹ thuật được "mở khóa", mọi thứ có thể hoàn thành nhanh hơn mốc 2028 mà Ủy ban châu Âu đề xuất, thậm chí trong vòng dưới 24 tháng nếu Ukraine hoàn tất "bài tập về nhà" (các yêu cầu cải cách) vào lúc đó.
Kế hoạch 10 điểm này được đưa ra vào thời điểm quan trọng đối với Kiev, khi họ đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ Washington để nhanh chóng ký kết một thỏa thuận hòa bình với Moscow trong bối cảnh không chắc chắn về nguồn tài trợ trong tương lai.
Minh Đức (Theo Euronews, European Pravda)
