Sáng 6/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức "Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát" với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".
Giám sát, khơi thông 5 loại thị trường
Tại phiên chuyên đề thứ nhất với chủ đề "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", các chuyên gia đã đưa ra nhiều kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả giám sát, đặc biệt trong việc xây dựng Nhà nước kiến tạo, gỡ vướng cho các thị trường và xử lý các bất cập lớn của nền kinh tế.
Phát biểu thảo luận, TS. Trần Du Lịch- Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) bày tỏ ấn tượng với chủ đề giám sát để kiến tạo phát triển.
Theo ông, qua nghiên cứu một số nước có mô hình Nhà nước kiến tạo phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc… có thể thấy Nhà nước kiến tạo phát triển là một Nhà nước thực hiện cuộc cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia.
Ở đó, Nhà nước không chỉ điều tiết, quản lý mà Nhà nước chủ động dẫn dắt, tạo điều kiện cho nền kinh tế - xã hội phát triển thông qua chiến lược, chương trình, thể chế và các công cụ hỗ trợ.
TS. Trần Du Lịch- Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC).
Theo ông Lịch, một Nhà nước kiến tạo bao gồm 7 nội dung chính gồm:
Thứ nhất là chiến lược phát triển kinh tế - xã hội như vấn đề quy hoạch, chọn ngành ưu tiên, lĩnh vực ưu tiên để đầu tư...
Thứ hai là hoàn thiện thể chế, môi trường kinh doanh như thể chế minh bạch, ổn định, xóa bỏ cơ chế xin-cho, phân cấp, phân quyền, nâng cao năng lực quản trị quốc gia.
Nhóm thứ ba là phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực, hạ tầng giao thông, hạ tầng số, năng lượng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao...
Nhóm thứ tư là hỗ trợ dẫn dắt doanh nghiệp, vấn đề là bảo hộ, phát triển doanh nghiệp nội địa, khuyến khích đổi mới sáng tạo R&D.
Thứ năm là hoạt động phân bố hiệu quả nguồn lực, thu hút FDI, sử dụng hiệu quả vốn ngân sách.
Thứ sáu là quản trị hiện đại, Nhà nước kiến tạo về thể chế, kiểm soát quyền lực và thứ bảy là phát triển bao trùm.
Ông nhận định, các chính sách, luật, nghị quyết do Quốc hội ban hành đã bao trùm cả 7 nội dung trên.
"Vấn đề là phải nhấn mạnh lại ở chỗ nào để 7 nội dung này thực chất đi vào cuộc sống", ông Lịch nói.
Kiến nghị cụ thể với hoạt động giám sát của Quốc hội, theo ông Lịch trước hết Quốc hội nên giám sát "tại bàn", không cần đi đâu.
Cụ thể, vị chuyên gia góp ý Quốc hội cần tổ chức tổng hợp, phân loại, phân tích bằng văn bản tất cả hệ thống đang điều chỉnh, khơi thông cho 5 loại thị trường.
Đó là, thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động, thị trường khoa học công nghệ.
"Năm loại thị trường này đang bị ức chế bởi tất cả các quy định chồng chéo trong hệ thống pháp luật hiện nay. Nếu không rà soát lại để minh bạch hóa, thì không có cơ sở để xây dựng một hệ thống khai thông toàn bộ những vấn đề đó", ông Lịch nói.
Theo ông Lịch, hiện nay rất thuận lợi, ngồi tại chỗ thuê các công ty luật dùng AI và các công nghệ hỗ trợ khác rà soát ta sẽ thấy chỗ nào Nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào Nhà nước để lỗ hổng. Đây là giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất.
Đề nghị có chính sách đối với nhà ở thương mại giá rẻ
Vị chuyên gia cũng đề nghị giám sát "thực địa". Theo đó, vừa qua Quốc hội đã giám sát về vấn đề nhà ở xã hội nhưng hiện nay phải giám sát tình trạng quá trình đô thị hóa là quá trình chuyển đất nông nghiệp thành đất hoang, nhà cửa xây không ai ở, lãng phí tất cả các khâu.
Và đặc biệt thị trường bất động sản hôm nay là thị trường "không có nhà cho người trung bình và thấp".
Vị chuyên gia này ví von: "Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như "chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông". Đây là bất cập lớn nhất, một vấn đề lớn nhất đó là chúng ta để giá đất, giá đầu cơ đất nông nghiệp, đẩy bong bóng và hiện nay vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và của người dân. Đây là vấn đề rất lớn trong quản lý vĩ mô để Nhà nước kiến tạo phát triển.
Cùng với đó, ông Lịch cho rằng, cần giám sát việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp hiện nay để xây dựng một nền công vụ hiệu năng, hiệu quả hiệu lực.
"Bởi vì xét cho cùng nền hành chính chúng ta hiện đang cải cách mang tính cách mạng. Hiệu quả của nó bắt đầu và thấy rõ ở cấp chính quyền cơ sở thông qua cơ chế phân cấp, phân quyền", ông Lịch cho hay.
Ông Lê Hoàng Châu- Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM.
Ông Lê Hoàng Châu- Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá.
Đối với thị trường bất động sản, ông Châu thừa nhận hiện nay thiếu nguồn cung, thiếu nguồn cung dự án là do vướng về thể chế.
"Thiếu nguồn cung về dự án dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm. Mà cung cầu thiếu thì giá tăng, thiếu nhà ở giá vừa túi tiền, thiếu nhà ở giá cho người trung bình, người thu nhập thấp", ông Châu nói.
Ông Châu đề nghị có chính sách đối với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà ở lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.
"Còn các dự án nhà ở thương mại không cần miễn tiền sử dụng đất như nhà ở xã hội, không cần ưu đãi về thuế, ưu đãi về tín dụng. Nhưng cần có cơ chế nhà giá rẻ", ông Châu nhấn mạnh.
