"Trái ngọt" hơn 1.000 tỷ đồng từ các định chế tài chính quốc tế
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều thách thức, việc các doanh nghiệp Việt Nam thu hút được nguồn vốn ngoại, đặc biệt là các khoản đầu tư có tiêu chí khắt khe, là một tín hiệu tích cực. Phúc Sinh Group, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông sản, đã tạo ra một dấu ấn đáng kể khi huy động thành công hơn 1.000 tỷ đồng chỉ trong vòng một năm qua. Nguồn vốn này đến từ ba định chế tài chính uy tín của Hà Lan, tất cả đều có chung một khẩu vị đầu tư: tập trung vào các doanh nghiệp có cam kết mạnh mẽ về phát triển bền vững và thực hành ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị).
Phúc Sinh là công ty nông nghiệp đầu tiên ở Việt Nam được nhận tài trợ không hoàn lại từ quỹ DFCD của Chính phủ Hà Lan.
Thương vụ đầu tiên là khoản tài trợ vốn dài hạn trị giá 25 triệu USD (khoảng 645 tỷ đồng) từ Quỹ đầu tư &Green. Đây là một quỹ chuyên đầu tư vào các chuỗi cung ứng nông nghiệp không gây mất rừng, cho thấy sự công nhận của quốc tế đối với mô hình liên kết vùng trồng của Phúc Sinh. Tiếp theo là khoản tài trợ không hoàn lại trị giá 575.000 Euro (khoảng 16 tỷ đồng) từ Quỹ Khí hậu và Phát triển Hà Lan (DFCD). Khoản tài trợ này, lớn nhất từ trước đến nay mà DFCD dành cho một công ty nông nghiệp Việt Nam, sẽ được sử dụng trực tiếp cho các hoạt động nâng cao năng lực như đào tạo nông dân, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và đảm bảo tuân thủ Quy định chống phá rừng của châu Âu (EUDR). Cuối cùng là khoản đầu tư 15 triệu USD (khoảng 384 tỷ đồng) từ Ngân hàng Phát triển doanh nghiệp Hà Lan (FMO), một định chế tài chính phát triển uy tín, càng khẳng định thêm niềm tin vào mô hình kinh doanh của Phúc Sinh.
Khi được hỏi về áp lực quản lý một nguồn vốn lớn, ông Nguyễn Duy Tâm, Giám đốc ESG của Phúc Sinh Group, lại có một góc nhìn khác. "Khi nhận nhiều vốn như vậy, Phúc Sinh không cảm thấy nhiều áp lực. Lo lắng duy nhất của chúng tôi là làm sao thực hiện được cam kết của mình với nhà đầu tư," ông chia sẻ. Triết lý này phản ánh một sự trưởng thành trong tư duy quản trị. Doanh nghiệp không chạy theo quy mô vốn huy động mà tập trung vào năng lực thực thi.
Ông Tâm tiết lộ rằng Phúc Sinh hoàn toàn có khả năng nhận được nhiều vốn hơn, nhưng ban lãnh đạo đã quyết định không làm vậy. "Chúng tôi phải cân nhắc xem mình có thực hiện được hơn những cam kết đã hứa với các nhà đầu tư hiện tại hay không," ông nhấn mạnh. Sự thận trọng và tính kỷ luật này chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp xây dựng lòng tin với các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Họ nhìn thấy ở Phúc Sinh một đối tác tập trung vào kết quả thực tế thay vì những kế hoạch viển vông. Quá trình thẩm định (due diligence) của các quỹ diễn ra rất chi tiết, đòi hỏi doanh nghiệp phải trình bày một lộ trình sử dụng vốn rõ ràng, minh bạch với các cột mốc KPI cụ thể về tài chính, thị trường và các chỉ số ESG cho từng năm.
Khoản tài trợ vốn dài hạn trị giá 25 triệu USD (khoảng 645 tỷ đồng) từ Quỹ đầu tư &Green.
Hành trình 15 năm và triết lý "người thật việc thật"
Thành công của Phúc Sinh trong việc huy động vốn ESG không phải là kết quả của một dự án ngắn hạn mà là sự tích lũy của một hành trình kéo dài gần 15 năm. Con đường này bắt đầu không phải từ một chiến lược chủ động, mà từ yêu cầu của thị trường. Năm 2010, khi các nhà nhập khẩu châu Âu yêu cầu sản phẩm phải có chứng nhận về trách nhiệm xã hội, Phúc Sinh mới bắt đầu làm quen với những khái niệm ban đầu của phát triển bền vững. Đó là những bước đi đầu tiên trong việc tương tác với nông dân, hướng dẫn họ các phương pháp canh tác an toàn và thân thiện hơn với môi trường.
Một bước ngoặt quan trọng đến vào năm 2009, khi một đối tác Hà Lan yêu cầu sản phẩm hồ tiêu phải có chứng nhận Rainforest Alliance (RA). Ông Phan Minh Thông, nhà sáng lập kiêm CEO Phúc Sinh Group, hồi tưởng lại: "Chúng tôi không có sự lựa chọn." Đó là một quyết định bắt buộc để giữ được thị trường. Hành trình chinh phục chứng nhận RA vô cùng gian nan. Việc làm việc với hàng ngàn hộ nông dân nhỏ lẻ khi công ty còn non trẻ đã khiến Phúc Sinh thiệt hại khoảng 5 tỷ đồng trong hai năm. Nhưng với sự kiên trì, đến năm 2014, họ đã thành công, trở thành doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên được cấp chứng nhận này cho cây hồ tiêu. Nền móng vững chắc đó đã trở thành lợi thế cạnh tranh rất lớn sau này.
Khi các yêu cầu về ESG ngày càng trở nên phức tạp, Phúc Sinh cũng cho thấy sự linh hoạt trong chiến lược. Sau một thời gian thuê tư vấn ngoài với chi phí tốn kém, từ năm 2020, công ty quyết định xây dựng năng lực nội bộ. Chính ông Nguyễn Duy Tâm đã tự đi học, sau đó về đào tạo lại cho đội ngũ kỹ sư, rồi các kỹ sư tiếp tục tập huấn trực tiếp cho khoảng 10.000 nông dân đang liên kết. Mô hình này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo kiến thức được truyền đạt một cách gần gũi và hiệu quả nhất.
Triết lý "người thật việc thật" là kim chỉ nam trong mọi hoạt động ESG của Phúc Sinh. Khi các quỹ đầu tư đến làm việc, họ không chỉ nhìn vào những báo cáo trên giấy. Họ có thể trực tiếp xuống vùng trồng, trò chuyện với nông dân, phỏng vấn nhân viên nhà máy và các đối tác trong chuỗi cung ứng. Sự minh bạch và sẵn sàng đối thoại này đã tạo ra một niềm tin vững chắc, rằng những gì Phúc Sinh cam kết đều là những gì họ đang thực sự làm.
Với CEO Phan Minh Thông, đầu tư cho ESG là một điều tất yếu, "hiển nhiên như để sống cần phải thở". Ông không xem đây là chi phí mà là một khoản đầu tư cho tương lai. Với nguồn lực tài chính mới, ông đặt ra các mục tiêu lớn hơn, bao gồm việc đưa doanh thu công ty đạt mốc 600 triệu USD và tiến hành niêm yết trên sàn chứng khoán nước ngoài. Câu chuyện của Phúc Sinh là một minh chứng rõ ràng rằng, một chiến lược ESG được thực thi một cách kiên trì và chân thực không chỉ mang lại giá trị cho xã hội, mà còn mở ra những cơ hội phát triển vượt bậc cho chính doanh nghiệp.
