Ngày 21/9, Công an tỉnh Đồng Tháp cho biết, thời gian gần đây, trên nhiều tuyến đường trong tỉnh xuất hiện tình trạng "độ chế" xe đạp điện: tháo bỏ bàn đạp, thay pin - động cơ công suất lớn, cắt bỏ bộ giới hạn tốc độ. Hành vi này tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt khi phần lớn người điều khiển là học sinh, chưa đủ kỹ năng xử lý tình huống giao thông.
Hiện trường vụ tai nạn giao thông giữa hai xe đạp điện xảy ra ngày 13/6 tại xã Cái Bè, tỉnh Đồng Tháp.
Hiểm họa từ những chiếc xe bị "độ chế"
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, xe đạp điện chỉ được phép có công suất không quá 250W, tốc độ tối đa 25 km/h, trọng lượng không vượt quá 40 kg và bắt buộc có bàn đạp. Khi bị thay đổi động cơ, ắc quy hoặc tháo bỏ bàn đạp, phương tiện này không còn được coi là "xe đạp điện" mà được xếp vào loại xe máy điện hoặc mô tô điện, với các quy định quản lý chặt chẽ hơn.
Những xe đạp điện đã "độ chế" có thể chạy tới 50-70 km/h, thậm chí hơn 100 km/h, tương đương xe máy, nhưng hệ thống phanh và khung sườn vốn không được thiết kế để chịu tải ở tốc độ cao. Người lái, đa phần là học sinh chưa đủ tuổi điều khiển, rất dễ mất lái, dẫn tới tai nạn nghiêm trọng.
Ngoài ra, việc lắp đặt pin dung lượng lớn, sạc nhanh hoặc đấu nối dây điện thủ công có thể gây chập cháy khi đang lưu thông hoặc trong quá trình sạc điện, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản.
Nhiều vụ tai nạn liên quan đến xe đạp điện bị "độ chế" đã được ghi nhận. Không ít trường hợp học sinh đi xe điện chở 2-3 người, không đội mũ bảo hiểm, vừa điều khiển vừa dùng điện thoại, dẫn đến va chạm giao thông nghiêm trọng, thậm chí gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Chế tài xử lý nghiêm
Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 và Nghị định 168/2024/NĐ-CP (có hiệu lực từ 01/01/2025), các hành vi vi phạm liên quan đến xe đạp điện và xe máy điện sẽ bị xử lý nghiêm với một số lỗi thường gặp sau:
- Tự ý thay đổi kết cấu, công suất, tốc độ phương tiện: Phạt tiền từ 800.000 - 2.000.000 đồng đối với cá nhân, buộc khôi phục tình trạng ban đầu.
- Đi sai phần đường, dàn hàng ngang, dùng điện thoại khi điều khiển xe đạp điện: Phạt tiền từ 100.000 - 200.000 đồng.
- Không đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp máy, xe máy điện; đi vào đường cao tốc: Phạt tiền từ 400.000 - 600.000 đồng.
- Người dưới 16 tuổi điều khiển xe máy điện, mô tô điện: Phạt cảnh cáo.
- Điều khiển mô tô điện vượt công suất quy định nhưng không có giấy phép lái xe phù hợp: Bị xử phạt theo nhóm lỗi không có GPLX, đồng thời có thể bị áp dụng biện pháp tước quyền sử dụng giấy phép lái xe khi đủ tuổi.
Lực lượng công an khuyến cáo người dân, đặc biệt là phụ huynh và học sinh cần chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ liên quan đến điều khiển xe đạp điện.
Tuyệt đối không "độ chế" xe đạp điện, không thay đổi động cơ - pin trái phép; trang bị và sử dụng mũ bảo hiểm đạt chuẩn khi đi xe đạp máy hoặc xe máy điện; không chở quá số người quy định, không sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện; nhà trường cần tăng cường giáo dục, đưa nội dung phân biệt xe đạp điện - xe máy điện - mô tô điện vào hoạt động ngoại khóa; phối hợp cùng lực lượng chức năng tuyên truyền để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của học sinh.
"Độ chế" xe đạp điện không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn là nguyên nhân trực tiếp gây mất an toàn giao thông, đe dọa tính mạng của chính người điều khiển và cộng đồng. Mỗi người dân cần nâng cao ý thức, nghiêm túc chấp hành quy định, nói "không" với xe điện độ chế để cùng xây dựng văn hóa giao thông an toàn, văn minh.
Hoàng Mai
