Bộ Tài chính Mỹ đã bác bỏ đề nghị mua lại tài sản nước ngoài của tập đoàn dầu mỏ Lukoil (Nga) do ngân hàng đầu tư Xtellus Partners dẫn đầu, Reuters dẫn nguồn thạo tin cho biết đầu tuần này.
Đây không phải lần đầu tiên chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump "lắc đầu" với đề nghị mua lại khối tài sản của gã khổng lồ dầu Nga – ước tính trị giá khoảng 22 tỷ USD.
Lukoil – tập đoàn dầu mỏ tư nhân khổng lồ của "xứ sở Bạch dương" – nắm giữ một loạt tài sản thượng nguồn và hạ nguồn quốc tế trên khắp châu Âu, Trung Đông và châu Phi, bao gồm các nhà máy lọc dầu ở Bulgaria, Italy, Hà Lan… và cổ phần thượng nguồn ở Iraq, Uzbekistan cũng như Tây Phi. Tập đoàn cũng vận hành một mạng lưới hơn 2.000 trạm xăng trên toàn thế giới.
Các tài sản này được đưa ra thị trường để tìm chủ mới ngay từ cuối tháng 10 khi Mỹ công bố lệnh trừng phạt đối với Lukoil và Rosneft. Chỉ vài ngày sau đó, đề nghị đầu tiên về mua lại tài sản của Lukoil đến từ Gunvor – một nhà buôn hàng hóa quốc tế có trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ – đã nổi lên và cũng nhanh chóng đổ bể do bị Bộ Tài chính Mỹ chặn.
Kể từ đó, các ứng cử viên tiềm năng cho khối tài sản nước ngoài của gã khổng lồ dầu Nga đã lần lượt xuất hiện, bao gồm Chevron, ExxonMobil, tập đoàn MOL (Hungary), tập đoàn IHC của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), và các quỹ đầu tư lớn như Carlyle, cùng một số bên khác.
Nhà máy lọc dầu của Lukoil gần Burgas, Bulgaria. Ảnh: Bloomberg
Theo các nguồn tin từ Reuters, Lukoil từng ưu tiên đề nghị từ nhóm do ngân hàng Xtellus Partners của Mỹ dẫn dắt. Đề nghị này có điều khoản rằng tiền thu từ việc bán tài sản sẽ được dùng để bù đắp thiệt hại cho các nhà đầu tư Mỹ – những người đã mất tiền sau khi cổ phiếu Lukoil bị đóng băng do xung đột Nga-Ukraine từ năm 2022.
Về bản chất, đây là một thương vụ "không dùng tiền mặt", trao đổi chứng khoán Lukoil bị phong tỏa của nhà đầu tư Mỹ lấy khối tài sản toàn cầu của công ty.
Tuy nhiên, theo nguồn tin của Reuters, đề xuất này được đánh giá là quá phức tạp để thực hiện, và cuối cùng đã bị Bộ Tài chính Mỹ từ chối vì nhóm khách mua này không có giấy phép sử dụng chứng khoán bị trừng phạt trong giao dịch.
Trước tình hình này, nhóm của Xtellus Partners được cho là sẽ không bỏ cuộc và đang lên kế hoạch kháng cáo lên cấp cao hơn tại Bộ Tài chính Mỹ để đảo ngược quyết định ban đầu.
Trong số các bên quan tâm tới khối tài sản khổng lồ của Lukoil, đề nghị từ tập đoàn Midad Energy của Ả Rập Xê Út đang nổi lên như một lựa chọn tiềm năng. Midad tự định vị mình là nhà thầu hàng đầu cho danh mục đầu tư quốc tế khổng lồ của Lukoil, tận dụng mối quan hệ ngoại giao của Riyadh với cả Moscow và Washington.
Midad đã đề xuất mua toàn bộ khối tài sản này bằng tiền mặt, với số tiền được giữ trong một tài khoản ký quỹ (escrow account) an toàn cho đến khi lệnh trừng phạt đối với Lukoil được dỡ bỏ chính thức.
Cơ chế ký quỹ được đề xuất là một giải pháp tài chính sáng tạo để vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ, cung cấp một mô hình tiềm năng cho các thỏa thuận trong tương lai liên quan đến các thực thể bị hạn chế.
Nếu thành công, thương vụ này không chỉ giúp Lukoil tìm được đối tác "chống chịu trừng phạt" mà còn mở rộng đáng kể ảnh hưởng của Ả Rập Xê Út trong lĩnh vực hạ nguồn và bán lẻ dầu mỏ toàn cầu.
Tuy nhiên, Mỹ đang đứng trước thế lưỡng nan: Phê duyệt thương vụ này có nguy cơ làm suy yếu chế độ trừng phạt của chính mình; từ chối lại có thể gây căng thẳng ngoại giao với Riyadh – đồng minh quan trọng của Washington ở Trung Đông.
Ngoài ra, việc chặn thương vụ có thể dẫn đến tình trạng thanh lý hoặc phân mảnh không có trật tự tài sản của Lukoil, gây bất ổn cho thị trường năng lượng khu vực.
Bộ Tài chính Mỹ đã ấn định hạn chót cuối cùng cho Lukoil bán tài sản là ngày 17/1/2026. Khi Mỹ tiếp tục "lắc đầu" với các đề nghị mua, tương lai của khối tài sản khổng lồ này vẫn sẽ mờ mịt.
Minh Đức (Theo Oil Price, Modern Diplomacy)
