Nhóm trụ vững nhờ quản trị linh hoạt
Thị trường gạo Việt Nam đối mặt nhiều thách thức trong nửa đầu năm 2025. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng đầu năm chỉ đạt 514 USD/tấn, giảm 18,4% so với cùng kỳ. Điều này khiến tổng doanh thu quý 2/2025 của 9 doanh nghiệp gạo niêm yết giảm 20%, chỉ đạt gần 12.100 tỷ đồng.
Trong môi trường kinh doanh không thuận lợi, sự khác biệt về năng lực quản trị đã tạo ra sự phân hóa rõ rệt về lợi nhuận. Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed, mã: NSC) tiếp tục là đầu tàu của ngành khi đóng góp 60 tỷ đồng lợi nhuận ròng, tăng 11% so với cùng kỳ và chiếm 66% tổng lãi toàn ngành. Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2, mã: VSF) gây chú ý khi báo lãi tăng đột biến 700%, đạt gần 8 tỷ đồng, chủ yếu do giá vốn giảm mạnh giúp cải thiện biên lợi nhuận gộp.
Một trường hợp khác là TCO Holdings (mã: TCO), sau khi chuyển hướng từ logistics sang chế biến gạo, đã báo lãi ròng 5 tỷ đồng, tăng 150%. Sự tăng trưởng này đến ngay cả khi doanh thu và lãi gộp mảng gạo giảm do công ty tạm ngưng hoạt động để bảo dưỡng máy móc. Kết quả này cho thấy khả năng kiểm soát chi phí hiệu quả của các doanh nghiệp trên.
Chiến lược hàng tồn kho cũng phản ánh sự khác biệt. Tại cuối tháng 6/2025, tồn kho toàn ngành tăng 20% so với đầu năm, tập trung tại Vinaseed (1.101 tỷ đồng, tăng 99%) và Vinafood 2 (1.783 tỷ đồng, tăng 11%). Việc tích trữ hàng có thể phản ánh kỳ vọng giá sẽ phục hồi, nhưng cũng tạo áp lực lớn lên dòng tiền và chi phí vốn.
Nhóm lún sâu vì tài chính và quản trị yếu kém
Ở chiều ngược lại, nhiều doanh nghiệp yếu kém tiếp tục chìm sâu vào khó khăn. Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (mã: TAR) và Công ty Lương thực TP.HCM (Foodcosa, mã: FCS) lần lượt ghi nhận quý thua lỗ thứ 4 và thứ 5 liên tiếp. Doanh thu sụt giảm mạnh không đủ bù đắp các chi phí cố định. Hiện TAR đang đối mặt với nhiều vướng mắc kiểm toán, trong khi FCS rơi vào tình trạng thiếu hụt vốn lưu động và gánh khoản lỗ lũy kế 201 tỷ đồng, gấp gần 4 lần vốn chủ sở hữu.
Hai trường hợp đáng chú ý khác là Angimex (mã: AGM) và Tập đoàn Lộc Trời (mã: LTG) khi vẫn chưa công bố Báo cáo tài chính quý 2/2025, tạo ra một khoảng trống thông tin lớn. Tại cuối quý 1, Angimex đã âm vốn chủ sở hữu hơn 300 tỷ đồng. Trong khi đó, Lộc Trời liên tục trì hoãn công bố báo cáo tài chính từ quý 4/2024 với lý do "bất khả kháng" và chưa thể tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025.
Những vấn đề liên quan đến quản trị, đặc biệt là giai đoạn hậu khủng hoảng tại Angimex hay các cáo buộc về tài chính tại Lộc Trời, cho thấy bức tranh tài chính yếu kém và sự thiếu minh bạch đang là gánh nặng lớn nhất kéo các doanh nghiệp này đi xuống, bất chấp những cơ hội từ thị trường.
