Nhà ở xã hội phải là một trụ cột
Ngày 26/6, Báo Thanh tra tổ chức Hội thảo “Đòn bẩy tài chính hiệu quả - Người trẻ sở hữu nhà”.
Tại sự kiện, Luật sư Trương Anh Tuấn (Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Hiệp hội Bất động sản Việt Nam) cho rằng bất động sản là một trong những "thước đo" cho sự phát triển kinh tế - xã hội, trong đó nhà ở xã hội phải là một trụ cột chứ không thể chỉ dừng lại ở khẩu hiệu.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy phân khúc nhà ở xã hội vẫn gặp nhiều rào cản. Từ năm 2021 đến nay, cả nước mới chỉ có 679 dự án nhà ở xã hội được triển khai với quy mô khoảng 623.051 căn, đạt khoảng 48% mục tiêu đề ra đến năm 2025.
Một trong những nguyên nhân lớn nhất là các địa phương chưa lồng ghép chỉ tiêu nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm và 5 năm, cùng với đó là hàng loạt bất cập về cơ chế, chính sách chưa được tháo gỡ.
Phó Tổng Biên tập Báo Thanh tra Chu Văn Thủy
Theo Hiệp hội BĐS Việt Nam, điểm nghẽn đầu tiên là cơ chế ưu đãi chưa đủ lực hút. Cụ thể, việc quy định lợi nhuận 10% dành cho nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội là quá thấp trong bối cảnh chi phí đầu vào như nguyên vật liệu, nhân công liên tục biến động.
Ngoài ra, nhiều dự án bị chậm tiến độ do vướng mắc pháp lý, chưa được địa phương hỗ trợ về giải phóng mặt bằng hay đầu tư hạ tầng. Một số tỉnh thành chưa ban hành chính sách hỗ trợ nhà đầu tư như bố trí ngân sách cho bồi thường, tái định cư, hoặc hỗ trợ vốn đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu.
Theo ông Tuấn, không chỉ doanh nghiệp, người dân thu nhập thấp cũng khó tiếp cận vốn vay ưu đãi do vướng điều kiện chứng minh tài chính.
"Người vay chỉ được hỗ trợ tối đa 80% giá trị căn hộ, còn lại phải có vốn tự có - điều mà không phải ai cũng đáp ứng được. Thậm chí, lao động tự do còn gặp khó vì địa phương không có hướng dẫn xác nhận mức thu nhập, gây trở ngại trong hồ sơ mua nhà", ông Tuấn chỉ rõ rào cản lớn.
Ngoài ra, còn tình trạng mua bán suất chênh lệch nhà ở xã hội, cùng một số địa phương vẫn chưa quan tâm và đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm của địa phương.
Hội thảo “Đòn bẩy tài chính hiệu quả - Người trẻ sở hữu nhà”.
Nhà ở xã hội được quan tâm
Nhà ở xã hội dù đang có nhiều rào cản nhưng thực tế đã nhận được sự quan tâm lớn từ cơ quan chức năng trong vài năm gần đây.
Bà Hà Thu Giang (Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) nhấn mạnh, phát triển nhà ở nói chung và nhà ở cho người thu nhập thấp nói riêng là chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Trong tình hình mới, đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị cần ưu tiên trong phát triển xã hội, với mục tiêu năm 2030 hoàn thành 1 triệu căn nhà ở xã hội, trọng tâm là hướng tới nhóm đối tượng công nhân khu công nghiệp.
Ths. Hà Quang Hưng (Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng) đánh giá: “Với sự quyết tâm vào cuộc của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương việc triển khai các dự án nhà ở xã hội đã đạt kết quả tích cực, trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737 ha đất làm nhà ở xã hội”.
TS Nguyễn Trí Hiếu (Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường Tài chính - Bất động sản Toàn Cầu) thì mong muốn cơ quan chức năng thực hiện quyết liệt mục tiêu phát triển nhà ở xã hội. Theo đó, có một số biện pháp tăng cường nguồn cung nhà ở xã hội như: Triển khai nghiêm túc Nghị quyết 201/2025/QH15 về cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội rút ngắn thời gian thực hiện dự án ít nhất 350 ngày; Đảm bảo tối thiểu 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại dành cho nhà ở xã hội và siết chặt điều kiện mua nhà ở xã hội để tránh tình trạng đầu cơ, kiểm soát chặt chẽ việc cho thuê nhà ở xã hội với giá cao.
Dồn dập vốn từ ngân hàng
Bà Hà Thu Giang cho rằng Ngân hàng Nhà nước có nhiều chỉ đạo hỗ trợ cho người thu nhập thấp, người trẻ mua nhà. Theo bà Giang, Agribank là một trong những đơn vị tiên phong thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ.
Agribank cũng cho biết mình là ngân hàng đầu tiên triển khai Chương trình cho vay ưu đãi mua nhà ở xã hội dành cho khách hàng cá nhân là người trẻ dưới 35 tuổi có thời gian triển khai từ ngày 30/5/2025 đến hết ngày 31/12/2030 với quy mô lên tới 10.000 tỷ đồng.
Chương trình cho vay của Agribank có nhiều ưu điểm vượt trội như: Một là lãi suất ưu đãi trong thời gian 15 năm (với lãi suất cho vay trong 05 năm đầu thấp hơn 2,0% lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của 04 ngân hàng thương mại Nhà nước Agribank, BIDV, Vietcombank và Vietinbank và thấp hơn 1,0% trong 10 năm tiếp theo), lãi suất cho vay 6,1%/năm; hai là tài sản đảm bảo linh hoạt (cho phép khách hàng dùng chính tài sản là nhà ở xã hội dự kiến mua để làm tài sản bảo đảm cho khoản vay tại Agribank); ba là mức cho vay tối đa 100% nhu cầu vốn của khách hàng; bốn là thủ tục đơn giản, kỳ hạn trả nợ linh hoạt, phù hợp với khả năng tài chính của khách hàng trẻ dưới 35 tuổi đang trong giai đoạn lập nghiệp.
Sản phẩm cho vay này sẽ giúp các bạn là những người trẻ tuổi có thu nhập trung bình - thấp được sở hữu nhà ở, tăng khả năng phát triển thu nhập trong tương lai, tăng động lực phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống lâu dài tại đô thị. Nhóm những người trẻ dưới 35 tuổi chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu dân số Việt Nam hiện nay, hỗ trợ nhóm khách hàng này sẽ góp phần vào chiến lược phát triển dân số vàng từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội đi đôi với an sinh xã hội bền vững.
Chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP ngày 11/03/2023 của Chính phủ với Quy mô 30.000 tỷ đồng, lãi suất cho vay ưu đãi 6,1%/năm, thời gian áp dụng lãi suất ưu đãi 05 năm kể từ ngày giải ngân.
Đến nay, Agribank đã phê duyệt 16 dự án nhà ở xã hội cho Chủ đầu tư và Người mua nhà với tổng số tiền phê duyệt là 4.814 tỷ đồng (15 Dự án nhà ở xã hội cho Chủ đầu tư với tổng số tiền phê duyệt là 4.574 tỷ đồng và 03 dự án nhà ở xã hội là Người mua nhà với tổng số tiền phê duyệt là 240 tỷ đồng), đã cho vay 07 Chủ đầu tư và 312 khách hàng là Người mua nhà với tổng số tiền giải ngân lũy kế từ đầu chương trình là 1.298 tỷ đồng.
