Nhận thức của người dân về quyền được trợ giúp pháp lý ngày càng cao. Ảnh minh họa
Chia sẻ tại hội nghị đánh giá, giám sát về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi và Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, bà Tô Thị Thu Hà, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (PBGD&TGPL), Bộ Tư pháp cho hay, thời gian qua, TGPL đã được quy định trong các Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Việc này khẳng định vị trí, vai trò của TGPL trong hệ thống chính sách an sinh xã hội, đồng thời giúp người nghèo, người dân tộc thiểu số và các đối tượng yếu thế trong xã hội được tiếp cận dịch vụ pháp lý miễn phí khi gặp tranh chấp, vướng mắc pháp luật. Nhiều vụ việc TGPL thành công đã mang lại kết quả tích cực, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người được TGPL.
Bà Tô Thị Thu Hà nhấn mạnh, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đã chỉ rõ "Nâng cao vai trò, tính chuyên nghiệp và chất lượng TGPL, nhất là trong hoạt động tố tụng tư pháp; hiện đại hóa, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống TGPL; mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý phù hợp với điều kiện của đất nước".
Bên cạnh đó, Thông báo Kết luận số 108/TB-VPTW ngày 18/11/2024 của Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp đã khẳng định "phát huy vai trò của TGPL trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội.
Đặc biệt, tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới cũng đã xác định: "Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hệ thống dịch vụ pháp lý, hỗ trợ pháp lý, TGPL… để người dân và doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật, quản trị rủi ro pháp lý"…
Theo bà Lê Thị Thúy, Giám đốc Trung tâm thông tin pháp luật và hỗ trợ, TGPL (Cục PBGD&TGPL), nội dung TGPL trong các Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, miền núi và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 đã được triển khai đồng bộ từ Trung ương xuống địa phương, qua đó nhận thức của người dân về quyền được TGPL ngày càng được nâng cao.
Nhiều người đã chủ động tìm đến các Trung tâm TGPL để được hỗ trợ khi có vướng mắc pháp luật. Số vụ việc TGPL tham gia tố tụng liên tục tăng qua các năm: Trên 37.400 vụ (2022), trên 47.000 vụ (2023) và trên 56.000 vụ (2024).
Riêng năm 2024, cả nước thực hiện trên 63.360 vụ việc, trong đó thụ lý mới trên 39.640, đã kết thúc trên 37.340 vụ, tăng 13% so với 2023; số vụ việc tham gia tố tụng hoàn thành đạt trên 30.500, tăng 19%. Đây là mức cao nhất từ trước đến nay, góp phần bảo vệ kịp thời quyền con người, quyền công dân và công bằng trong xét xử.
Tuy vậy, một số địa phương có địa bàn rộng, nhất là ở khu vực dân cư sinh sống không tập trung, giao thông đi lại khó khăn ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả công tác truyền thông về TGPL, trình độ dân trí ở một số nơi chưa đồng đều; nguồn vốn sự nghiệp nguồn ngân sách nhà nước được phân bổ hằng năm cho một số Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước để triển khai các hoạt động trợ giúp pháp lý trong Chương trình chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao...
Trên cơ sở thực tiễn đó, Cục PBGDPL&TGPL đã và sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, trình Lãnh đạo Bộ đề xuất các nội dung triển khai nội dung TGPL thực hiện Chương trình giai đoạn tiếp theo, theo hướng tập trung nội dung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, xác định quy định cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu, dễ áp dụng thực hiện, hiệu quả cao.
Có thể thấy, với sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị và sự đồng hành của toàn xã hội, công tác TGPL sẽ tiếp tục phát triển bền vững, góp phần thực hiện thành công mục tiêu xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Bích Phương
