Hãng Reuters ngày 10/10 cho biết, 7 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã tăng nhập khẩu năng lượng từ Nga trong 8 tháng đầu năm 2025, bất chấp nỗ lực của khối này nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Moscow.
Điều này cũng đã gây ra những tranh cãi, đặc biệt khi EU đồng thời cũng đang hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.
Đã gần 4 năm kể từ khi cuộc chiến giữa Nga và Ukraine bắt đầu, EU vẫn ở trong tình thế bấp bênh khi là nhà tài trợ cho cả hai bên trong cuộc xung đột. Việc cung cấp viện trợ quân sự và nhân đạo quy mô lớn cho Kiev đối trọng với các khoản thanh toán thương mại cho Moscow về dầu mỏ và khí đốt.
Mặc dù EU đã giảm khoảng 90% sự phụ thuộc vào Nga kể từ năm 2022, khối này vẫn chi hơn 11 tỷ Euro (khoảng 12,7 tỷ USD) để nhập khẩu năng lượng từ gã khổng lồ Á-Âu trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8 năm nay.
Trong số 27 quốc gia thành viên EU, 7 nước đã tăng giá trị nhập khẩu năng lượng Nga so với cùng kỳ năm trước, trong đó Pháp tăng 40%, đạt 2,2 tỷ Euro (2,5 tỷ USD); Hà Lan tăng 72%, đạt 498 triệu Euro (579 triệu USD); Bỉ, Croatia, Romania, và Bồ Đào Nha đều ghi nhận mức tăng, trong đó Bồ Đào Nha tăng mạnh nhất với 167%.
Hungary ghi nhận mức tăng nhập năng lượng Nga 11% so với cùng kỳ năm trước. Hungary và Slovakia vẫn là những nước nhập khẩu dầu mỏ và khí đốt Nga lớn nhất khối, chiếm khoảng 5 tỷ Euro (5,8 tỷ USD) trong tổng chi phí năng lượng của EU.
Trên Reuters, ông Vaibhav Raghunandan, chuyên gia về EU-Nga tại Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA), gọi việc các nước EU tăng nhập khẩu năng lượng Nga là "một hình thức tự phá hoại".
Vị chuyên gia nhấn mạnh rằng doanh thu từ bán năng lượng là nguồn tài chính lớn nhất của Nga để duy trì cuộc chiến tại Ukraine. "Điện Kremlin đang nhận được nguồn tài chính để tiếp tục triển khai lực lượng vũ trang tại Ukraine", ông Raghunandan nói.
Tổng giá trị nhập khẩu năng lượng từ Nga của EU kể từ năm 2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine, đã lên tới hơn 213 tỷ Euro (247 tỷ USD), theo dữ liệu của CREA.
Con số này vượt xa số tiền EU đã chi cho viện trợ cho Ukraine trong cùng kỳ, mặc dù EU là nhà tài trợ lớn nhất của Kiev. Theo Viện Kiel, một tổ chức tư vấn kinh tế của Đức, khối này đã phân bổ 167 tỷ Euro (194 tỷ USD) hỗ trợ tài chính, quân sự và nhân đạo cho Ukraine.
Cảng nhập khẩu LNG ở Zeebrugge, Bỉ. Ảnh: Brussels Times
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ trích mạnh mẽ các nhà lãnh đạo châu Âu trong bài phát biểu của mình tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hồi tháng 9, yêu cầu EU ngừng ngay việc mua năng lượng từ Nga.
Nhà lãnh đạo Mỹ gọi việc tiếp tục nhập khẩu là "đáng xấu hổ" khi các nước này đồng thời hỗ trợ Ukraine chống lại Nga.
Bộ Năng lượng Pháp nói với Reuters rằng sự gia tăng giá trị nhập khẩu năng lượng của Nga trong năm nay phản ánh vai trò của nước này là một trung tâm trung chuyển, cung cấp cho khách hàng ở các quốc gia châu Âu khác.
Dữ liệu thị trường từ Kpler cho thấy một phần khí đốt đó đang được chuyển tiếp sang Đức.
Trong khi đó, chính phủ Hà Lan cho biết họ ủng hộ kế hoạch loại bỏ dần năng lượng Nga của EU, nhưng không thể can thiệp vào các hợp đồng hiện có giữa các công ty năng lượng châu Âu và nhà cung cấp Nga cho đến khi luật EU được ban hành.
EU đã cấm hầu hết các giao dịch mua dầu thô và nhiên liệu của Nga, đồng thời đặt mục tiêu cấm hoàn toàn LNG của Nga vào năm 2027, sớm hơn một năm so với kế hoạch trước đó.
Tuy nhiên, các hợp đồng dài hạn với các nhà cung cấp Nga của các công ty phương Tây như TotalEnergies, Shell, Naturgy, và Gunvor, kéo dài đến những năm 2030 hoặc 2040, vẫn khiến việc chấm dứt nhập khẩu năng lượng Nga gặp khó khăn.
Người phát ngôn của SEFE, đơn vị vận hành 10% mạng lưới truyền tải khí đốt của Đức, xác nhận rằng công ty này nhập khẩu khí đốt của Nga qua Pháp và Bỉ.
Bộ Kinh tế Đức nói với Reuters rằng họ hoan nghênh những nỗ lực của EU nhằm loại bỏ dần việc nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của Nga, nhưng SEFE vẫn bị ràng buộc bởi một hợp đồng dài hạn là mua LNG từ nhà máy Yamal của Nga mà không có quyền chấm dứt hợp đồng.
Minh Đức (Theo Reuters, Kyiv Independent)
