PGS.TS Nguyễn Viết Thông: Tinh giản những người cần giản, giữ những người cần giữ

Giai đoạn tiến lên mạnh mẽ

Trong bối cảnh cải cách hành chính và xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, việc tinh giản biên chế là xu hướng tất yếu và cần thiết. Tuy nhiên, quá trình này không thể chỉ dừng lại ở việc cắt giảm số lượng cán bộ, công chức, viên chức mà còn cần song hành với công tác "tinh tuyển" – tức lựa chọn đúng người, bố trí đúng việc.

Tại Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Trung ương một lần nữa tái khẳng định sự quyết liệt trong triển khai Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, sắp xếp lại tổ chức hệ thống chính trị một cách hiệu lực, hiệu quả.

Trao đổi với Người Đưa Tin, PGS.TS Nguyễn Viết Thông - nguyên Tổng Thư ký Hội đồng lý luận Trung ương cho rằng, đây không chỉ là một chủ trương quan trọng của Đảng mà đã thực sự trở thành một cuộc cách mạng tổ chức bộ máy chưa từng có trong lịch sử đất nước 80 năm qua.

PGS.TS Nguyễn Viết Thông - nguyên Tổng Thư ký Hội đồng lý luận Trung ương trao đổi với Người Đưa tin.

Nghị quyết 18 được Trung ương ban hành từ tháng 10/2017 đã xác định mục tiêu xuyên suốt là sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giảm tối thiểu 10% biên chế so với năm 2015, giảm cấp trung gian, cấp phó, thu gọn đầu mối các cơ quan, đơn vị, nhất là cấp huyện, xã.

Theo ông Nguyễn Viết Thông, tại Hội nghị Trung ương 12, khóa XIII Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu một thông điệp rất đáng chú ý là toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta chuyển trạng thái từ "vừa chạy vừa xếp hàng" sang "hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến" vươn tới tương lai.

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa chủ trì hội nghị đánh giá kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, ngành và sơ kết 1 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Hội nghị đã chỉ rõ những việc làm được và những việc cần phải tiếp tục quyết liệt hơn nữa.

PGS.TS Nguyễn Viết Thông nhìn nhận, mọi cuộc cách mạng đều cần hy sinh, ở đây là hy sinh công việc, chức vụ... Nhưng vì tương lai trăm năm của dân tộc, sự hy sinh ấy là xứng đáng và cần thiết.

"Đến giờ phút này, cơ bản "hàng đã thẳng", cơ bản "lối đã thông" và bước sang giai đoạn mới là giai đoạn tiến lên mạnh mẽ, bước vào kỷ nguyên mới", ông Thông nói.

Bên cạnh đó, ông cũng chỉ ra khó khăn vẫn còn nhiều, khi trình độ đội ngũ cán bộ ở miền núi, vùng sâu, vùng xa chưa theo kịp yêu cầu mới; cơ sở vật chất, đặc biệt là điện, mạng internet, sóng viễn thông... chưa đáp ứng đầy đủ. Cùng với đó, chuyển đổi số không thể thực hiện trong ngày một ngày hai.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng đề nghị khẩn trương tham mưu bố trí đủ biên chế cấp xã, bổ sung các vị trí lãnh đạo còn thiếu, đặc biệt là Bí thư, Chủ tịch UBND cấp xã.

Nói thêm về tiêu chí lựa chọn cán bộ ở các vị trí này, PGS.TS Nguyễn Viết Thông cho rằng, chức năng nhiệm vụ của cấp xã hiện nay đã khác trước rất nhiều.

"Chúng ta đã đề ra tiêu chí đối với cán bộ cấp xã, trong đó có cán bộ chủ chốt. Và nhằm tạo điều kiện linh hoạt trong việc lựa chọn cán bộ, đặc biệt là ở các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa – nơi mà nếu áp dụng cứng nhắc các tiêu chí chung thì rất khó tìm được cán bộ để bố trí công tác, chúng ta đã nới một số tiêu chí", ông Thông nói.

Ông Thông cho rằng, khó khăn lớn hiện nay vẫn nằm ở việc cơ cấu cán bộ trẻ và cán bộ dân tộc thiểu số. Do đó, trong quá trình xác định tiêu chuẩn cán bộ, cần linh hoạt xem xét kỹ lưỡng từng trường hợp cụ thể. 

Với những cán bộ có triển vọng nhưng còn thiếu một vài điều kiện, cần cân nhắc cho nợ tiêu chí một cách hợp lý, nhằm đảm bảo vừa giữ được chất lượng, vừa cơ cấu hợp lý, từ đó nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý tại địa phương.

"Tinh tuyển" cán bộ rất quan trọng

Cùng với việc cải cách thủ tục hành chính theo hướng gần dân, sát dân hơn, văn hóa công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức phục vụ nhân dân đã có những chuyển biến rõ rệt. Theo ông Nguyễn Viết Thông, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, cán bộ là "công bộc của dân". 

Lần cải cách này, việc tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế được đặt ra với yêu cầu rất cao: "Tinh giản nhưng phải đi đôi với nâng cao chất lượng đội ngũ công chức". Đây là yêu cầu then chốt, cần được đặc biệt nhấn mạnh.

Công tác đánh giá cán bộ cần được thực hiện thường xuyên, liên tục (Ảnh: Hữu Thắng).

Để nâng cao chất lượng đội ngũ, trong quá trình tinh giản vừa qua, nguyên tắc "giữ người làm được việc" đã được thực hiện. Chỉ những người có năng lực, đáp ứng yêu cầu công việc mới tiếp tục được bố trí.

"Thêm nữa, hiện nay đã có quy định mới trong đánh giá cán bộ. Tới đây, nếu một năm không hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ sẽ bị miễn nhiệm, bị cách chức", ông Thông cho biết.

Theo ông, điều này thể hiện rõ quan điểm: cán bộ, công chức muốn tiếp tục được phục vụ nhân dân, muốn giữ vị trí trong bộ máy thì phải làm tốt nhiệm vụ, phục vụ nhân dân một cách thực chất.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Viết Thông, công tác đánh giá cán bộ cần được thực hiện thường xuyên, liên tục. Dù đã có hệ thống KPI hằng năm, nhưng quan trọng là phải thực hiện một cách thực chất, không hình thức.

Bên cạnh đó, theo PGS.TS Nguyễn Viết Thông, chủ trương cuộc cách mạng tinh gọn về tổ chức bộ máy đi liền là tinh giản biên chế.

Khi sắp xếp bộ máy, thực hiện tinh giản biên chế thì Đảng ta đã lưu ý là phải giữ được người tài. "Do đó, lưu ý làm sao trong quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế thì "tinh giản những người cần giản", giữ những người cần giữ, đồng ý cho nghỉ những người cần nghỉ", ông Thông nhấn mạnh.

Theo ông, những kết quả đạt được đến nay mới là bước đầu, việc sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế vẫn còn nhiều việc phải làm. 

Trong đó, nếu chỉ cắt giảm biên chế mà không có chiến lược bổ sung, đào tạo thế hệ kế cận sẽ dẫn đến khoảng trống nghiêm trọng về nguồn nhân lực lãnh đạo.

Một thế hệ cán bộ bị "đứt đoạn" sẽ khiến bộ máy vận hành mất cân bằng, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng điều hành và hoạch định chính sách.

"Do vậy, tinh giản là đúng nhưng "tinh tuyển" cũng quan trọng không kém", ông Thông nhấn mạnh và lưu ý phải lắng nghe mọi ý kiến từ cơ sở.

Hoàng Bích - Thùy An