Nhượng quyền thương hiệu ra thị trường nước ngoài không còn là sân chơi riêng của các doanh nghiệp lớn như Highlands Coffee hay Trung Nguyên Legend. Gần đây, một làn sóng các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) năng động như Three O’Clock, HappiTea (Phúc Tea) hay Phở’S đang tích cực sử dụng mô hình này như một chiến lược phát triển linh hoạt. Các thương hiệu này đang cho thấy khả năng tiếp cận thị trường quốc tế một cách bài bản, dựa trên nền tảng công nghệ và chiến lược hợp tác hiệu quả.
Điển hình, thương hiệu cà phê 24/7 Three O’Clock đang chuẩn bị khai trương 5 cửa hàng nhượng quyền đầu tiên tại Ấn Độ trong quý tới, và có kế hoạch mở rộng sang Nepal, Sri Lanka, Bangladesh. Doanh nghiệp này cũng đã ký hợp đồng nhượng quyền độc quyền thứ hai tại các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), với mục tiêu đạt 100 cửa hàng tại Nam Á trong 10 năm.
Các thương hiệu F&B như Three O’Clock đang đi đầu trong xu hướng nhượng quyền ra thị trường quốc tế, đưa sản phẩm và mô hình kinh doanh của Việt Nam đến với người tiêu dùng toàn cầu. Ảnh: https://insideretail.asia/
Tương tự, sau thành công tại Philippines, thương hiệu HappiTea của Phúc Tea tiếp tục ký các hợp đồng nhượng quyền tại Ấn Độ và các thị trường Trung Đông như UAE, Saudi Arabia, Kuwait. Trong lĩnh vực ẩm thực, Phở’S không chỉ nhượng quyền mô hình kinh doanh mà còn hướng tới xuất khẩu các nguyên liệu đặc trưng như bánh phở, nước phở sấy khô, góp phần quảng bá sản phẩm Việt Nam.
HappiTea (một thương hiệu của Phúc Tea) là một ví dụ điển hình cho việc chuẩn bị bài bản về nguyên liệu và quy trình để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe tại thị trường nước ngoài. Ảnh: https://www.worldcoffeeportal.com/
Lĩnh vực dịch vụ cũng ghi nhận những bước đi đầu tiên. Công ty logistics Gozo đã ký 3 hợp đồng nhượng quyền tại Thái Lan, với lợi thế về chi phí và mô hình miễn phí nhượng quyền, chỉ yêu cầu đối tác đầu tư mặt bằng. Trong khi đó, thương hiệu chăm sóc mẹ và bé Care With Love đã có chi nhánh tại Campuchia và đang tiến hành các cuộc đàm phán để mở rộng sang Dubai, các quốc gia Trung Đông và Philippines. Bà Trần Thảo Vi, Chủ tịch HĐQT Care With Love, cho biết việc chuẩn hóa quy trình và lựa chọn đối tác có kinh nghiệm là yếu tố then chốt, đặc biệt khi phải tuân thủ các quy định khắt khe về văn hóa và luật pháp tại các thị trường đặc thù.
Dù có nhiều tín hiệu tích cực, số lượng thương hiệu Việt Nam tham gia nhượng quyền quốc tế một cách chuyên nghiệp vẫn còn rất khiêm tốn. Chuyên gia nhượng quyền Nguyễn Phi Vân nhận định, Việt Nam gần như chưa có tên trên bản đồ nhượng quyền thế giới với chưa đầy 15 thương hiệu nhượng quyền theo hình thức độc quyền quốc gia (master franchise). Nhiều doanh nghiệp vẫn đi theo lối mòn nhượng quyền đơn lẻ, điển hình như Napoli Coffee có hơn 3.000 cửa hàng trong nước nhưng chỉ có 4 cửa hàng ở nước ngoài, chủ yếu do các kiều bào tự phát triển.
Thách thức đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa là rất lớn, bao gồm khoảng cách địa lý, ngôn ngữ, kiểm soát vận hành, đảm bảo chất lượng dịch vụ và xuất khẩu nguyên liệu. Đặc biệt với ngành dịch vụ, việc tuyển dụng, đào tạo nhân sự phù hợp với văn hóa bản địa là một bài toán khó. Để thành công, doanh nghiệp cần "đóng gói" được một mô hình kinh doanh hoàn chỉnh từ sản phẩm, quy trình, thương hiệu đến hệ thống quản trị, chứ không chỉ đơn thuần là bán một sản phẩm.
Theo dự báo của Technavio, ngành nhượng quyền toàn cầu sẽ tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm và đạt quy mô 4.380 tỷ USD vào năm 2027. Cơ hội là rất lớn, đặc biệt cho các ngành có thế mạnh của Việt Nam như F&B, dệt may, da giày hay công nghệ. Việc biến các nông sản thô như cà phê, trà thành một chuỗi giá trị hoàn chỉnh thông qua nhượng quyền có thể giúp gia tăng giá trị lên đến 30-70 lần. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp Việt cần nâng cao năng lực nội tại và cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chính phủ, tổ chức xúc tiến thương mại để hoàn thiện mô hình và tăng cường năng lực cạnh tranh.
