"Thay máu" thượng tầng và sự hiện diện của nhóm chủ mới
Ngay sau khi Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel) bán đấu giá thành công lô 9,9 triệu cổ phần VCA vào ngày 07/10/2025, Thép Vicasa đã nhanh chóng triệu tập Đại hội đồng cổ đông bất thường vào ngày 26/12 để kiện toàn bộ máy nhân sự. Động thái đầu tiên là việc chấm dứt sử dụng nhãn hiệu "VNSteel" và đổi tên thành Công ty Cổ phần Thép Vicasa, chính thức cắt đứt mối liên hệ thương hiệu với tập đoàn mẹ cũ.
Cơ cấu quản trị thượng tầng chứng kiến sự biến động lớn khi toàn bộ dàn lãnh đạo cũ gồm Chủ tịch Hội đồng quản trị Nguyễn Phú Dương và bốn thành viên khác đồng loạt từ nhiệm. Thay thế vào đó là sự xuất hiện của nhóm nhân sự liên quan mật thiết đến Tập đoàn VAS. Cụ thể, ông Bùi Tuấn Anh - người vừa chi hơn 126 tỷ đồng để thâu tóm 65% vốn điều lệ VCA - được đề cử vào Hội đồng quản trị. Đi cùng với ông là ông Nguyễn Bảo Khánh và ông Phạm Quý Giáp, những nhân sự đang giữ các vị trí chủ chốt tại Tập đoàn VAS Nghi Sơn và Thép Đà Nẵng.
Tại Ban kiểm soát, kịch bản tương tự cũng diễn ra khi ba thành viên đương nhiệm bị miễn nhiệm để nhường chỗ cho các nhân sự đến từ bộ phận tài chính - kế toán của Tập đoàn VAS. Sự thay thế toàn diện này cho thấy Thép Vicasa đã chính thức rơi vào quỹ đạo kiểm soát của một hệ sinh thái mới, chấm dứt hoàn toàn giai đoạn hoạt động dưới quyền chi phối của nhà nước.
Kinh doanh thua lỗ, nhà máy ngừng chạy và gánh nặng di dời
Dù có sự thay đổi về chủ sở hữu, Thép Vicasa đang phải đối mặt với tình trạng hoạt động kinh doanh bế tắc. Báo cáo tài chính quý III/2025 ghi nhận doanh thu thuần sụt giảm tới 88,68% so với cùng kỳ, chỉ còn vỏn vẹn 43,3 tỷ đồng. Gánh nặng chi phí quản lý gia tăng do trợ cấp thôi việc cho lao động nghỉ việc khiến công ty báo lỗ 3,5 tỷ đồng trong quý. Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh thu giảm 8,4% và lợi nhuận sau thuế âm gần 1,6 tỷ đồng, khiến mục tiêu lãi trước thuế 5 tỷ đồng của cả năm trở nên xa vời.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này là việc nhà máy phải ngừng hoạt động sản xuất. Ngày 09/5/2025, UBND tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính và đình chỉ hoạt động các nguồn phát sinh chất thải của công ty do không có giấy phép môi trường. Hệ quả là các lò luyện thép và dây chuyền cán thép đều phải dừng vận hành, kéo theo sản lượng sản xuất bằng không. Tại thời điểm cuối quý III/2025, hàng tồn kho của doanh nghiệp chiếm tới 82% tổng tài sản, tương đương 160 tỷ đồng, nhưng chủ yếu là nguyên vật liệu chưa thể đưa vào sản xuất, gây ứ đọng vốn nghiêm trọng.
Bên cạnh bài toán phục hồi sản xuất, Thép Vicasa còn phải đối diện với áp lực tài chính khổng lồ từ dự án di dời nhà máy ra khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa I. Theo tờ trình cổ đông, tổng mức đầu tư cho việc di dời, thuê đất và xây dựng nhà xưởng mới dự kiến từ 1.500 đến 2.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2025-2027. Con số này lớn gấp 10 lần tổng tài sản hiện có của doanh nghiệp (hơn 196 tỷ đồng tính đến cuối quý III/2025). Việc phải huy động nguồn vốn lớn trong bối cảnh kinh doanh thua lỗ và tài sản đảm bảo hạn chế sẽ là thách thức cực đại đối với ban điều hành mới của Thép Vicasa trong thời gian tới.
