Chiều 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam; dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (1 Luật sửa 7 Luật).
Xây dựng pháp luật phải đi trước một bước
Góp ý tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu quan điểm chính về xây dựng thể chế, xây dựng pháp luật đó là thể chế, pháp luật phải là động lực, nền tảng phát triển của đất nước.
"Trước đây chỉ nghĩ xây dựng pháp luật để quản lý từ quản lý xã hội, trật tự, hành vi, còn những gì "không quản lý được thì cấm". Nhưng lại ít để ý đến việc huy động sức dân, mở đường khuyến khích, có tầm nhìn phát triển để kiến tạo", Tổng Bí thư nêu.
Qua thời gian, việc xây dựng pháp luật đã dần trưởng thành. Nghị quyết 66 ra đời cũng chính là để xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch, tạo môi trường ổn định cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực hội nhập quốc tế, loại bỏ triệt để rào cản do pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn gây ra.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại tổ (Ảnh: Media Quốc hội).
Trên tinh thần cải cách pháp luật, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh một số yêu cầu về xây dựng pháp luật: Đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ tư duy quản lý sang phục vụ; từ bị động sang chủ động, kiến tạo cho sự phát triển.
"Xây dựng pháp luật phải đi trước một bước, đảm bảo tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn, phục vụ cho yêu cầu của phát triển", Tổng Bí thư nói.
Cùng với đó, Tổng Bi thư yêu cầu thi hành pháp luật phải nghiêm minh, công bằng, thực chất, gắn liền với công khai minh bạch, thuận tiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp, toàn xã hội.
"Luật pháp không phục vụ cho lợi ích của nhóm nào cả mà phải phục vụ cho toàn dân, cho mọi người dân, mọi đối tượng", Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Đồng thời, phải phân cấp, phân quyền rõ ràng, gắn trách nhiệm, xoá bỏ cơ chế xin – cho, triệt tiêu lợi ích cục bộ, đặc quyền, lợi ích nhóm.
Điểm mặt một số "căn bệnh" trong đấu thầu
Góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, Tổng Bí Thư Tô Lâm cho biết, bước đầu ở dự thảo luật này tập trung vào một số vấn đề còn vướng trên thực tiễn.
Nhấn mạnh việc cần nêu cao niềm tự hào, tôn vinh dòng máu Việt Nam, Tổng Bí thư cho biết nên mở rộng, khuyến khích việc nhập quốc tịch Việt Nam để huy động sức mạnh, thừa nhận và tôn vinh những người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp cho đất nước.
Ngoài ra, Tổng Bí thư cho rằng có thể bổ sung quy định ở một số luật khác như Luật hình sự để trừng trị những người lợi dụng chính sách, cố tình làm sai, cản trở, gây khó khăn…
Quang cảnh phiên họp tổ chiều 17/5 (Ảnh: Media Quốc hội).
Đối với dự án 1 Luật sửa 7 Luật, Tổng Bí thư chỉ ra thực tế thời gian qua, hoạt động đầu tư, hợp tác công - tư quá khó khăn, là những điểm mấu chốt cần tháo gỡ.
"Nhiều năm qua, có thực trạng tiền không tiêu được hết. Hơn nữa, nhu cầu phát triển đất nước rất lớn, tuy có tiền nhưng lại không tiêu được, phải vay ở nước ngoài. Tại sao?", Tổng Bí thư nêu vấn đề.
Nêu ví dụ, ở Luật Đấu thầu, riêng để thực hiện quy trình đã gần hết năm, trong đó mất mấy tháng mở thầu, mấy tháng chọn thầu rồi đến chấm thầu.
Cứ như vậy, không còn thời gian thực thi trong khi ngân sách chỉ phân bổ trong năm. Do đó, thường trong quý 1, đầu tư công không thể giải ngân vì vướng các thủ tục.
Do đó, Tổng Bí thư nhấn mạnh nếu muốn sửa Luật Đấu thầu, chữa được bệnh thì phải "bắt đúng bệnh".
Tổng Bí thư Tô Lâm điểm mặt một số "căn bệnh" trong Luật Đấu thầu như làm chậm tiến độ phát triển, khiến chất lượng kém, làm hư hỏng mất cán bộ, không tiết kiệm được ngân sách trong khi ý nghĩa của luật đấu thầu phải là hiệu quả nhất, đẩy nhanh tốc độ, có được công trình hay nhất.
Nêu ví dụ thực tế trong đấu thầu thuốc, Tổng Bí thư cho rằng nếu cứ đấu giá như vậy thì Việt Nam không có điều kiện tiếp cận với những thứ thuốc tiến bộ trên thế giới, máy móc tốt nhất.
"Nhiều người phải mua thuốc xách tay, ngoài luồng. Bác sĩ kê đơn thuốc ở đâu đấy, tạo cơ hội cho buôn lậu, làm hàng giả. Trong khi bệnh viện vẫn phải cấp thuốc nhưng bệnh nhân không ai uống. Rất lãng phí!", Tổng Bí thư nói.
Cũng như vậy, việc hợp tác đầu tư công, hợp tác công – công, rất khó khăn. Tổng Bí thư phân tích cùng tiền Nhà nước nhưng địa phương, Nhà nước lại không hợp tác được. Nếu địa phương muốn góp tiền với Nhà nước để làm nhanh dự án, sớm hưởng lợi cũng không thể.
Từ những căn bệnh trong Luật đấu thầu, Luật PPP…, Tổng Bí thư cho rằng đây là những vấn đề rất bức xúc khiến các dự án không thể đẩy nhanh, không chọn được người tốt, giỏi...
Do đó, cần phải sửa luật để gỡ vướng mắc cho phát triển, huy động nguồn lực vô cùng lớn từ xã hội.
