Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS), được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 14/6/2025 và có hiệu lực từ 1/1/2026 (một số điều từ 1/7/2025), là cột mốc lịch sử, đánh dấu bước tiến chiến lược, từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ số toàn cầu.
Luật đã thể chế hóa Nghị quyết 57, Nghị quyết 59, Nghị quyết, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị tạo hành lang pháp lý mạnh mẽ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số nhanh, mạnh và bền vững.
Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 6/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ vào chiều 27/6, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin Nguyễn Khắc Lịch đánh giá Luật Công nghiệp Công nghệ số là bước đột phá để Việt Nam vươn tầm trong kỷ nguyên số.
150.000 doanh nghiệp CNCNS năm 2035
Theo đó, Luật CNCNS đưa ra các ưu đãi vượt trội cho các dự án trọng điểm trong lĩnh vực công nghệ số, bán dẫn, AI, và trung tâm dữ liệu, hướng tới mục tiêu đưa công nghiệp công nghệ số trở thành động lực tăng trưởng chủ lực.
"Các dự án có vốn từ 6.000 tỷ đồng trở lên được hưởng thuế suất 5% trong 37 năm, miễn thuế 6 năm, giảm 50% thuế trong 13 năm tiếp theo, cùng miễn giảm tiền thuê đất lên đến 22 năm và giảm 75% cho những năm còn lại. Doanh nghiệp được hỗ trợ tài chính từ ngân sách, Quỹ đầu tư phát triển, và được tính chi phí R&D lên đến 200% chi phí thực tế để tính thuế thu nhập doanh nghiệp", ông Lịch nêu ví dụ.
Luật cũng quy phạm hóa chương trình “Make in Vietnam”, thúc đẩy nghiên cứu, thiết kế và sản xuất công nghệ ngay trong nước. Sản phẩm công nghệ số Việt Nam được ưu tiên sử dụng trong các dự án nhà nước. Doanh nghiệp khởi nghiệp được hỗ trợ kinh phí mua công nghệ, phát triển mẫu thử và xúc tiến thương mại. Các doanh nghiệp FDI được khuyến khích chuyển giao công nghệ và hợp tác sâu với doanh nghiệp Việt.
Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin Nguyễn Khắc Lịch.
Cục trưởng Nguyễn Khắc Lịch cũng đánh giá nhân lực công nghệ số là một trong những trọng tâm của luật. Theo đó, gười học được hỗ trợ học phí, vay tín dụng ưu đãi; chuyên gia chất lượng cao được miễn thuế thu nhập cá nhân 5 năm, cấp visa dài hạn, hưởng chế độ lương thưởng cạnh tranh. Nhà nước cũng ưu tiên đầu tư các trung tâm đào tạo, nền tảng học trực tuyến, môi trường R&D hiện đại nhằm thu hút và giữ chân nhân tài trong và ngoài nước.
Theo ông Luật, Luật CNCNS cũng cụ thể hóa mục tiêu xây dựng lực lượng doanh nghiệp công nghệ số quy mô lớn đủ sức dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia.
"Cùng với phát triển các DNCNS lớn, Luật CN CNS còn hướng tới xây dựng một hệ sinh thái doanh nghiệp CNCNS mạnh mẽ với mục tiêu đạt 150.000 doanh nghiệp vào năm 2035, Luật đưa ra các chính sách hỗ trợ toàn diện", Cục trưởng nêu.
Các sản phẩm công nghệ thân thiện môi trường, giảm phát thải và tái chế cũng được ưu tiên phát triển, cùng với hạ tầng như trung tâm dữ liệu, mạng 5G và khu công nghệ số được đầu tư đồng bộ.
Đòn bẩy thể chế mạnh mẽ
Nói về những điểm chính của Luật CNCNS, ông Nguyễn Khắc Lịch nhận định đây là lần đầu tiên, công nghiệp bán dẫn được pháp lý hóa với chiến lược phát triển chip chuyên dụng, liên kết chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các dự án bán dẫn được hưởng ưu đãi đặc thù, hỗ trợ từ sản xuất linh kiện, thiết bị đến R&D. Doanh nghiệp được nhập khẩu dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng, hướng đến từng bước làm chủ công nghệ lõi.
Luật CNCNS đánh dấu bước ngoặt để Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên số.
Lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) cũng lần đầu được thiết lập khung pháp lý toàn diện. Luật nhấn mạnh nguyên tắc lấy con người làm trung tâm, quản lý rủi ro hệ thống AI, bảo vệ dữ liệu, đảm bảo minh bạch và an toàn.
"Phát triển dữ liệu số trong hoạt động công nghiệp công nghệ số được Luật quy định trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng và đưa trí tuệ nhân tạo trở thành phương thức sản xuất mới; thúc đẩy mạnh mẽ năng lực nội sinh quốc gia, tạo ra những mô hình kinh tế mới với năng suất và giá trị vượt trội", Cục trưởng nhấn mạnh.
Đối với tài sản số, Luật CNCNS đã công nhận địa vị pháp lý cho tài sản ảo và tài sản mã hóa, bảo đảm quyền sở hữu và giao dịch hợp pháp. Đây là khung pháp lý phù hợp với thực tiễn khi hơn 20% dân số Việt Nam đang sở hữu tiền mã hóa. Luật không chỉ bảo vệ người dùng mà còn tạo điều kiện phát triển công nghệ blockchain, góp phần xây dựng nền kinh tế số minh bạch.
Bên cạnh đó, Luật ưu tiên đầu tư hạ tầng số như trung tâm dữ liệu AI, phòng thí nghiệm quốc gia, khu công nghệ số tập trung. Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam sẽ được hỗ trợ mở rộng thị trường, kết nối cung – cầu, và tham gia các gói thầu công nghệ số sử dụng vốn nhà nước thông qua chỉ định thầu hoặc đặt hàng trực tiếp.
Theo ông Nguyễn Khắc Lịch, Luật CNCNS đánh dấu bước ngoặt để Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên số, thiết lập khung pháp lý vững chắc cho công nghiệp công nghệ số, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số.
Với các chính sách ưu đãi vượt trội, chiến lược phát triển nguồn nhân lực CNCNS chất lượng cao, thu hút nhân tài, xây dựng hạ tầng số hiện đại và hệ sinh thái đồng bộ, Luật CNCNS không chỉ là đạo luật chuyên ngành mà còn là đòn bẩy thể chế mạnh mẽ thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số.
"Đây là cơ hội vàng để Việt Nam tạo lợi thế cạnh tranh, hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ số phát triển bền vững, hội nhập quốc tế và tiến tới khẳng định vị thế trung tâm công nghệ số toàn cầu. Đặc biệt, Việt Nam tiên phong là quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành luật riêng về công nghiệp công nghệ số", ông Nguyễn Khắc Lịch nói.
