Quy mô tài chính khổng lồ và mạng lưới hợp tác chằng chịt
OpenAI đang vận hành một trong những kế hoạch mở rộng quy mô vốn lớn nhất lịch sử ngành công nghệ. Các báo cáo gần đây chỉ ra rằng công ty dự kiến rót nguồn vốn khổng lồ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng trung tâm dữ liệu trong thập kỷ tới. Con số cam kết đầu tư này chiếm tỷ trọng đáng kể so với giá trị các hợp đồng chưa thực hiện của những đối tác lớn như Oracle (công ty định giá khoảng 630 tỷ USD) hay CoreWeave. Bên cạnh đó, mối quan hệ tài chính giữa OpenAI và Microsoft – công ty có giá trị vốn hóa lớn thứ ba thế giới – cũng được ràng buộc bởi các hợp đồng trị giá hàng trăm tỷ USD.
Về mặt định giá, vòng gọi vốn gần nhất vào tháng 10/2024 đã đưa giá trị của OpenAI lên mức 157 tỷ USD. Dù chưa đạt tới con số 500 tỷ USD như một số đồn đoán trước đó, nhưng mức định giá này đã đủ sức đưa OpenAI sánh ngang với các tập đoàn hàng đầu trong chỉ số S&P 500 như Goldman Sachs hay Uber. Thậm chí, các dự báo dài hạn cho thấy công ty có thể hướng tới mục tiêu IPO với định giá 1.000 tỷ USD trong tương lai.
Sự phức tạp trong cấu trúc tài chính của OpenAI không chỉ nằm ở quy mô vốn mà còn ở mạng lưới các thỏa thuận đan xen. Biểu đồ minh họa dòng tiền và các mối quan hệ hợp tác do Morgan Stanley công bố hồi tháng 10 đã phần nào phác họa bức tranh này, nhưng thực tế có thể còn rắc rối hơn nhiều với sự tham gia sâu rộng của các "ông lớn" khác như Amazon trong chuỗi cung ứng điện toán. Chính quy mô khổng lồ và sự chằng chịt này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về tính minh bạch trong báo cáo tài chính.
Dấu hỏi về đơn vị kiểm toán và bài toán xung đột lợi ích
Vấn đề minh bạch tài chính của OpenAI càng thu hút sự chú ý khi nhà đầu tư nổi tiếng Michael Burry gần đây đã lên tiếng về chủ đề này trên mạng xã hội. Theo thông lệ, hầu hết các công ty đại chúng hoặc tư nhân có quy mô vốn hóa lớn tương đương OpenAI đều sử dụng dịch vụ của nhóm Big Four (4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới gồm Deloitte, EY, KPMG và PwC). Ở phân khúc thấp hơn, các tên tuổi như Grant Thornton hay BDO mới thường được cân nhắc.
Tuy nhiên, danh tính đơn vị kiểm toán của OpenAI vẫn là một ẩn số. Với tư cách là công ty tư nhân, OpenAI không chịu áp lực pháp lý bắt buộc phải công bố thông tin này, nhưng sự im lặng kéo dài đang gây ra nhiều thắc mắc tại Phố Wall. Trước đây, khi hoạt động chủ yếu dưới hình thức phi lợi nhuận, các tờ khai thuế (Mẫu 990) của tổ chức này ghi nhận Fontanello, Duffield, & Otake – một công ty kế toán quy mô nhỏ tại San Francisco – là đơn vị chuẩn bị báo cáo. Tuy nhiên, các tài liệu cũng cho thấy đã từng có một kiểm toán viên độc lập tham gia soát xét số liệu, dù danh tính không được tiết lộ cụ thể.
Một nguồn tin thân cận với OpenAI tiết lộ rằng công ty đang trải qua một cuộc kiểm toán theo tiêu chuẩn ngành với một trong các công ty thuộc nhóm Big Four. Việc xác định cái tên cụ thể gặp khó khăn do bài toán xung đột lợi ích.
Cụ thể, đơn vị kiểm toán của Microsoft hiện là Deloitte, của Nvidia là PwC, và của Oracle là EY. Trong bối cảnh thị trường kiểm toán tập trung cao độ, việc tìm kiếm một đối tác hoàn toàn không có liên hệ chồng chéo là điều gần như bất khả thi. Tuy nhiên, mối quan hệ sẽ trở nên đặc biệt nhạy cảm nếu đơn vị kiểm toán lại đồng thời là đối tác phân phối sản phẩm của chính khách hàng.
Hiện tại, cả EY và KPMG đều đang kinh doanh các giải pháp dựa trên nền tảng Microsoft Azure OpenAI. PwC đầu năm nay đã trở thành đối tác bán lại đầu tiên và là khách hàng doanh nghiệp lớn nhất của OpenAI. Trong khi đó, Deloitte dù sử dụng nội bộ các công cụ của OpenAI nhưng lại có mối quan hệ đối tác kinh doanh với Anthropic – đối thủ cạnh tranh trực tiếp của ChatGPT. Do đó, KPMG được giới quan sát đánh giá là cái tên có ít xung đột lợi ích trực tiếp nhất trong nhóm Big Four tại thời điểm này.
