LLVT Quân khu 5 trải qua 80 năm truyền thống luôn sắt son lời thề hy sinh vì Tổ quốc - Ảnh tư liệu
Trung dũng, kiên cường, lừng lẫy chiến công
Những ngày này, cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 5 phấn khởi, tự hào tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống (16/10/1945 - 16/10/2025) và đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh lần thứ 3. Đại tá Lương Đình Chung, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 5 khẳng định đây là một sự kiện chính trị - mốc son quan trọng, đánh dấu sự phát triển và lớn mạnh của LLVT Quân khu; là dịp để ôn lại chặng đường lịch sử hào hùng qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành.
Chính ủy Quân khu cho biết, ngày 12/3/1945, Đội Du kích Ba Tơ - đơn vị vũ trang đầu tiên do Đảng lãnh đạo - ra đời với lời thề "Hy sinh vì Tổ quốc", đã thắp lên ngọn lửa đấu tranh khắp miền Nam Trung Bộ. Tiếp đó, tại Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đắk Lắk … các đội du kích, đội tự vệ lần lượt hình thành, lớn mạnh, đóng vai trò nòng cốt, cùng Nhân dân vùng lên giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Ngày 2/9/1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Ngay sau đó, đất nước rơi vào tình thế "ngàn cân treo sợi tóc", vừa chống "giặc đói", "giặc dốt", vừa đối phó với giặc ngoại xâm. Tình hình mới đặt ra yêu cầu phải sớm hình thành tổ chức hành chính - quân sự để kịp thời phát triển LLVT, phòng thủ, sẵn sàng cho cuộc kháng chiến khó tránh khỏi. Thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 16/10/1945, Chiến khu 5, Chiến khu 6 được thành lập ở Nam Trung Bộ. Đây là mốc son chính thức đánh dấu sự ra đời, mở ra trang sử vàng chói lọi của LLVT Quân khu 5 anh hùng.
Cuối tháng 12/1946, hưởng ứng "Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân Khu 5 nhất tề cầm vũ khí, quyết tử bảo vệ từng tấc đất quê hương. Tại Mặt trận Quảng Nam - Đà Nẵng, quân và dân ta bám trụ kiên cường, chiến đấu giành giật với kẻ thù từng căn nhà, góc phố, giam chân chúng trong nội thành suốt một tháng. Tinh thần quả cảm ấy còn tỏa sáng trên chiến trường Tây Nguyên. Trong trận đánh Suối Vối - Rộc Dứa (11/1947), Quyết tử quân Ngô Mây đã dũng cảm ôm bom xông thẳng vào đội hình địch, tiêu diệt hơn một trung đội lính Âu - Phi. Hành động anh hùng ấy trở thành biểu tượng rực rỡ nhất của tinh thần "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh" của cán bộ, chiến sĩ Khu 5.
Từ năm 1947 - 1954, vùng tự do Nam - Ngãi - Bình - Phú được xây dựng và giữ vững, trở thành biểu tượng của tài năng, ý chí kiên cường, lòng quả cảm, của thế trận lòng dân Khu 5 vững chắc. Vùng tự do vừa là hậu phương trực tiếp cho vùng tạm chiếm, cho chiến trường Nam Bộ, vừa là chỗ dựa tin cậy tiếp sức cho phong trào cách mạng ở Nam Lào và Đông Bắc Campuchia.
Năm 1951, với trận tiến công đồn Kon Plong, lần đầu tiên, một trung đoàn chủ lực cơ động của Liên khu 5 tiến công địch trong công sự vững chắc ở địa hình rừng núi và giành thắng lợi. Tháng 1/1953, tiếp tục giành thắng lợi lớn trong Chiến dịch An Khê. Đông - Xuân 1953 - 1954, Liên khu ủy và Bộ Tư lệnh Liên khu 5 tiếp tục đột phá phòng tuyến Măng Đen - Măng Búk - Kon Rẫy, giải phóng tỉnh Kon Tum (2/1954), uy hiếp Tây Nguyên, thiết thực chia lửa với chiến trường Điện Biên Phủ. Sau đó, lập nên chiến công vang dội tại Đắk Pơ (6/1954), Bồ Bồ (7/1954), góp phần kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Đại tá Lương Đình Chung động viên các chiến sĩ tại Ngày hội “Xuân Khu 5 đoàn kết - Tết thắm tình quân dân” năm 2025.
Sau Hiệp định Genève, ngọn lửa cách mạng tại Liên khu 5 bùng lên với khởi nghĩa Trà Bồng (1959), mở đầu phong trào Đồng khởi, tiếp đó là những chiến công chói lọi: Nà Niêu (1962) đánh bại "trực thăng vận", Kỳ Sanh (1964) đập tan "thiết xa vận", Ba Gia (1965) đã góp phần làm phá sản chiến lược "chiến tranh đặc biệt" của Mỹ - ngụy.
Từ năm 1965, bằng những chiến công oanh liệt tại Núi Thành (5/1965), Vạn Tường (8/1965)… LLVT Quân khu 5 đã chứng minh bản lĩnh, không những dám đánh mà còn biết đánh, quyết thắng. Với tinh thần "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", nêu cao ý chí chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, LLVT Quân khu tiếp tục lập những chiến công vẻ vang trong tết Mậu Thân 1968, Núi Ngang (5/1968), Đăk Tô - Tân Cảnh (4/1972), Hiệp Đức (4/1972), Cấm Dơi (8/1972), Tiên Phước (9/1972), Ba Tơ (10/1972), Chiến dịch Nông Sơn - Thượng Đức năm 1974…
Mùa Xuân năm 1975, Quân khu 5 là địa bàn diễn ra hai trong ba chiến dịch lớn là: Tây Nguyên và Huế - Đà Nẵng. Phối hợp với chiến thắng Buôn Ma Thuột, LLVT Quân khu tiến công tiêu diệt quận lỵ Tiên Phước - Phước Lâm (10/3/1975), phát triển tiến công giải phóng thị xã Tam Kỳ (24/3), thị xã Quảng Ngãi (24/3) và TP. Đà Nẵng (29/3); cùng chủ lực Mặt trận Tây Nguyên, chủ lực Bộ, tiến công giải phóng các tỉnh ven biển: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận; tham gia giải phóng các đảo gần bờ và quần đảo Trường Sa; tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cùng quân và dân cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Lực lượng vũ trang Quân khu 5 giúp người dân ứng phó với thiên tai.
Vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng
Theo Đại tá Lương Đình Chung, Chính ủy Quân khu 5, sau ngày non sông thu về một mối, LLVT Quân khu 5 tập trung khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng kinh tế, truy quét tàn quân địch, giải quyết vấn đề FULRO, bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế. Mười năm giúp bạn (1979-1989) là chặng đường gian khổ mà vô cùng vẻ vang. Hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ Khu 5 đã sát cánh cùng quân và dân Campuchia truy quét tàn quân địch, xây dựng chính quyền, củng cố LLVT, giúp nhân dân nước bạn khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. LLVT Quân khu đã hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ cao cả, xứng đáng được tôn vinh là "Đội quân nhà Phật", "Bộ đội Cụ Hồ" trong lòng nhân dân hai nước.
Trong thời kỳ đổi mới, LLVT Quân khu cùng các lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nhất là trên địa bàn Tây Nguyên. Tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu, điều chỉnh tổ chức lực lượng theo hướng "tinh, gọn, mạnh", làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với an ninh nhân dân, biên phòng toàn dân; tham mưu, chỉ đạo gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng phòng thủ quân khu, khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ngày càng vững chắc.
Quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối đổi mới về quân sự, quốc phòng, Quân khu đã chủ động nghiên cứu và đề xuất nhiều chủ trương, mô hình mới, giải pháp sáng tạo, nhiều nội dung, công việc chưa có tiền lệ như: Đề xuất chuyển hướng tích cực từ xây dựng "pháo đài quân sự huyện" sang xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố" (1988) hay mô hình chi bộ quân sự (1989) đã trở thành chủ trương chung của Đảng trong lãnh đạo xây dựng và hoạt động của dân quân tự vệ trên phạm vi cả nước.
Các đoàn kinh tế - quốc phòng của Quân khu với phương châm "3 bám, 4 cùng" đã đồng hành cùng cấp ủy, chính quyền các địa phương trong các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống Nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, địa bàn chiến lược. Hình ảnh "Người chiến sĩ Khu 5" dấn thân nơi hiểm nguy, tìm kiếm, cứu nạn đồng bào ở Trà Leng, Phước Lộc (2020), giúp dân trong trận lũ lịch sử ở Đà Nẵng (2022), căng mình nơi tuyến đầu chống dịch COVID-19… đã in đậm trong lòng Nhân dân, góp phần củng cố cơ sở chính trị, bồi đắp "thế trận lòng dân" vững chắc.
Với những đóng góp to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, LLVT Quân khu 5 đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, đặc biệt hai lần được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng.
Truyền thống hào hùng, những chiến công lừng lẫy và bản lĩnh vững vàng 80 năm qua là tài sản vô giá, hành trang quan trọng, là động lực tinh thần to lớn để cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 5 sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
NA
