Vượt sông tới trường
Xã Minh Châu (thuộc huyện Ba Vì) cách trung tâm TP Hà Nội nằm ở bãi giữa sông Hồng, nơi hội tụ của ba dòng sông là Ðà, Lô và Hồng. Xã rộng hơn 560 ha với trên 1.400 hộ, khoảng 6.500 nhân khẩu. Do nằm ở bãi giữa sông Hồng, mùa nước lên, cả xã bị cô lập, việc đi lại của người dân nơi đây phụ thuộc vào thuyền, phà.
Khi nước lũ sông Hồng chưa dâng, phương tiện có thể đi qua đập tràn vào xã Minh Châu. Ảnh: Quang Phong
Do đặc điểm của xã đảo nên cuộc sống của người dân Minh Châu phụ thuộc phần lớn vào trồng trọt và chăn nuôi. Bà Phương Thị Thảo (68 tuổi) ở thôn Chu Chàng cho biết, từ khi có nghề nuôi bò sữa cuộc sống của nhiều hộ gia đình ở xã đảo thay đổi rất nhiều. Nhà có nhiều vốn thì nuôi vài chục con bò sữa, nhà không có vốn thì trồng cỏ voi để bán. Đàn bò của xã trên 4.300 con, trong đó khoảng 2.300 bò sữa sản xuất hơn 21 tấn sữa/ngày, số còn lại là bò sinh sản và bò thịt.
Tuy nhiên, điều các hộ dân ở Minh Châu luôn trăn trở là tiềm năng phát triển nông nghiệp và du lịch nơi đây đang “ngủ quên”, còn việc đi học THPT của con em vẫn phụ thuộc vào những chuyến đò ngang. Về nông nghiệp, theo bà Phương Thị Thảo, nhân dân nơi đây chủ yếu trồng cà, ngô và cải, nhưng đầu ra thiếu ổn định. “Năm nay, cải được mùa thì rớt giá, chỉ hơn 1.000 đồng/kg, nhổ bán thì mất công, nên nhiều nhà cắt về cho bò ăn”, bà Thảo chia sẻ.
Xã Minh Châu có khoảng 2.300 bò sữa sản xuất hơn 21 tấn sữa/ngày.
Xã Minh Châu hiện không có trường THPT nên hàng ngày khoảng 400 học sinh phải đi phà qua sông Hồng đến trường ở trung tâm huyện Ba Vì. Để hoàn thành chương trình THPT của trường Quảng Oai, Nguyễn Văn Huy (thôn Chu Chàng) ngày nào cũng phải dậy từ 6 giờ để ra bến phà vượt sông Hồng tới trường. “Ngày nào chúng em cũng phải đi lại bằng phà nên rất bất tiện. Về mùa mưa, bão có những hôm tới tối mịt mới về được đến nhà”, Nguyễn Văn Huy chia sẻ.
Sau khi tốt nghiệp cấp 3, em Nguyễn Văn Huy ở nhà làm nghề sửa chữa máy bơm nước.
Cũng như bao phụ huynh khác trong thôn Chu Chàng, chị Nguyễn Thị Minh luôn lo lắng khi cô con gái mỗi lần lên đò vượt sông Hồng tới trường THPT Quảng Oai. “Ở xã Minh Châu, dù biết nguy hiểm nhưng ai cũng phải quen với cảnh con em hằng ngày phải vượt sông Hồng vào trung tâm huyện Ba Vì để học chương trình phổ thông. Ngày mưa to, gió lớn thì chỉ khi nào con cháu về đến nhà thì tôi mới yên tâm”, chị Minh chia sẻ.
Hy vọng xã đảo sẽ vươn xa
Minh Châu là xã đảo duy nhất của TP Hà Nội trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính lần này. Ông Trần Đình Cảnh, Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội cho biết, xã đảo Minh Châu nằm giữa sông Hồng. Từ Hà Nội, đi phà là phương tiện duy nhất để người dân sang xã Minh Châu. Về mùa khô người dân có thể đi qua đập tràn hướng từ tỉnh Vĩnh Phúc vào xã đảo.
Người dân xã đảo duy nhất của Hà Nội ước mơ có một cây cầu bắc qua sông Hồng để mua mưa bão đỡ bị cô lập.
Với vị trí địa lý như vậy của Minh Châu, TP Hà Nội quyết định thành lập một xã đảo riêng. Ngoài việc cư dân sinh sống phù hợp với mô hình của một xã, TP Hà Nội còn nhận thấy dư địa phát triển du lịch, nông nghiệp sinh thái tạo thành điểm nhấn phát triển kinh tế - xã hội nâng cao đời sống nhân dân Minh Châu. “Tôi cho rằng, tổ chức một xã đảo độc lập sẽ tạo điều kiện thuận lợi để giữ lại nét đẹp truyền thống của Minh Châu”, ông Trần Đình Cảnh chia sẻ.
Chủ tịch UBND xã Minh Châu, ông Nguyễn Danh Đạt cho biết, do nằm giữa sông Hồng nên xã đảo Minh Châu thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Mỗi năm, địa phương bị cô lập do nước lũ khoảng 1 - 2 tháng, cũng có năm chỉ 5 - 10 ngày. Trong đợt mưa bão Yagi năm 2024, xã đảo này bị ngập gần 3 tháng. Khi nước dâng, đập tràn phải đóng, người dân buộc phải di chuyển bằng thuyền vào đảo.
Kinh tế xã Minh Châu vẫn chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi và trồng hoa màu.
“Người dân luôn mong ước có một cây cầu vượt vào xã đảo Minh Châu để mùa mưa bão không bị cô lập”, ông Nguyễn Danh Đạt nói và cho biết, chính quyền địa phương cũng đã dự kiến đầu tư cây cầu vượt này với tổng mức đầu tư khoảng 300 tỷ đồng. Quá trình thực hiện dự án cần phải bàn bạc với tỉnh Vĩnh Phúc để xác định hướng, tuyến cây cầu.
Hiện nay, kinh tế xã Minh Châu vẫn chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi và trồng hoa màu. Thu nhập bình quân đạt khoảng 71 triệu đồng/người/năm thuộc nhóm trung bình khá của huyện Ba Vì. Chăn nuôi vẫn chủ yếu ở quy mô hộ gia đình, chưa hình thành được khu trang trại tập trung do xã nằm trong quy hoạch vùng thoát lũ, nhiều lần đề xuất nhưng chưa được phê duyệt từ năm 2013.
Trụ sở xã Minh Châu được xây dựng ở giữa đảo.
Theo ông Nguyễn Danh Đạt, nếu được quy hoạch khu chăn nuôi tập trung rộng khoảng 150 ha, địa phương có thể đưa toàn bộ gia súc như trâu, bò, gà, lợn ra khu vực này, góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Xã cũng định hướng phát triển mô hình nhà vườn với mỗi hộ xây dựng 1-2 phòng lưu trú để đón khách du lịch, tạo thêm sinh kế cho người dân.
