Cần khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng/năm học
Ngày 25/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: Media Quốc hội).
Đây là chính sách nhằm đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.
Dự kiến, thời gian trình thông qua, ban hành nghị quyết tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV để áp dụng chính sách từ năm học 2025-2026.
Theo dự thảo nghị quyết, ước tính cần khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng/năm học trong đó, khối công lập là 28,7 nghìn tỷ đồng còn khối dân lập, tư thục là 1,9 nghìn tỷ đồng.
Như vậy, số ngân sách Nhà nước phải bảo đảm thêm khi thực hiện chính sách theo nghị quyết này là 8,2 nghìn tỷ đồng/năm học bao gồm khối công lập là 6,9 nghìn tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1,3 nghìn tỷ đồng.
Mức ngân sách cần bảo đảm ở từng địa phương phụ thuộc vào quy định đóng học phí của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục
Thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết.
Dự thảo nghị quyết thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và trách nhiệm của Nhà nước đối với người học, chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội.
Tuy nhiên, lưu ý về việc tính kinh phí thực hiện nghị quyết, ông Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh (Ảnh: Media Quốc hội).
Đồng thời, cơ quan soạn thảo cần bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông.
Bổ sung quy định ngân sách Trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nước.
Về cách thức chi trả, ông Vinh cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định phương thức hỗ trợ học phí đối với người học chi trả thông qua các cơ sở giáo dục.
Tuy nhiên, tại phiên họp thẩm tra sơ bộ mở rộng của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, các cơ quan thống nhất thực hiện theo phương thức hỗ trợ đóng học phí là cấp trực tiếp cho người học.
Vì vậy, ông Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về tổ chức thực hiện. Trong đó, giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập.
Thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng góp ý vào cách thức chi trả này.
"Nếu hỗ trợ trực tiếp cho người học sẽ rất khó về mặt kỹ thuật. Còn nếu Nhà nước chi trả cho từng người học, xong người học lại nộp cho trường thì rất phức tạp, gây thêm thủ tục hành chính", ông Hải nói và cho rằng Nhà nước nên hỗ trợ cho các trường để bớt thủ tục hành chính và thực hiện tổng thể.
Chia sẻ thêm, ông Nguyễn Đắc Vinh khẳng định việc hỗ trợ kinh phí cho từng cá nhân ở trường ngoài công lập về mặt kỹ thuật sẽ không quá phức tạp.
Theo ông Vinh: "Có thể lập danh sách bao nhiêu học sinh trong trường. Thay vì chi trả một khoản cho trường thì chi trả cho người giám hộ, phụ huynh của từng học sinh, cách làm này sẽ công bằng hơn".
Nếu chuyển cho trường thì không dám đảm bảo trường đó khi nhận khoản hỗ trợ này sẽ giảm học phí cho học sinh.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay: "Qua trao đổi, có thể thấy phương thức hỗ trợ trực tiếp cho người học khối dân lập, tư thục là hợp lý. Cha mẹ, người giám hộ đã đóng học phí cho trường rồi, khoản này chỉ hỗ trợ thôi. Về mặt kỹ thuật, Chính phủ sẽ bảo đảm cách thức thực hiện thuận tiện nhất".
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá hồ sơ cơ bản đúng quy định. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cần thiết ban hành nghị quyết phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước, đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu tiếp thu tối đa ý kiến, báo cáo thẩm tra sơ bộ để hoàn thiện sơ bộ dự thảo nghị quyết, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9.
Trong đó, ông lưu ý cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế về phương thức chi trả để tính toán cho phù hợp; đánh giá kỹ nguồn kinh phí thực hiện, số lượng dự kiến học sinh trong năm học 2025-2026 và cố gắng đưa vào dự toán cho chính xác.
